Populus nigra

ODTÜ Kampüsü / Ankara - Mayıs 2014 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Kara Kavak

Salicaceae / Populus / Populus nigra

Kara Kavak (Populus nigra) Söğütgiller (Salicaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı Karadeniz, Yukarı Fırat, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Populus nigra geniş yapraklı karma ormanlarda, beyaz kavak (Populus alba), söğüt (Salix spp.), kızılağaç (Alnus spp.), akçaağaç (Acer spp.), karaağaç (Ulmus spp.) bireyleri ile birlikte, bazen de meşe (Quercus spp.). türleriyle birlikte orman oluşturur. Titrek kavak gibi öncü bir ağaç türüdür; bozulmalardan sonra yeni alanlarda kolonileşebilir. Kuraklığa ve gölgeye tahammül edemez, ayrıca yaz aylarında yüksek su seviyelerine ve yüksek sıcaklıklara karşı iyi bir toleransa sahiptir.

Dünyada geniş bir doğal yayılıma sahiptir. Avrupa'nın neredeyse tamamında gözlenebilir. Kuzey Afrika'nın Akdeniz kıyılarına yakın bölgelerde ve yine Orta Doğu'nun kuzey kısımlarında bulunabilir. Doğuda Kazakistan ve Çin'e kadar uzanır. Ayrıca kuzey ve güney Amerika'da ve Hindistan'dnın 26-29°Kuzey enlemleri arasında yetiştirilmektedir.

Türkiye yayılışı alt türe göre farklılık göstermektedir. Populus nigra subsp. nigra 160-1400 m yükseklikler arasında akarsulu vadiler, göl kenarları ve dere boylarındaki toprak yığınlarında gözlenirken; Populus nigra subsp. caudina 100-1100 m yükseklikler arasında, akarsulu vadilerde çakıllı ve kumluk alanlarda ve dere boylarında gözlenebilir.

Bilimsel olarak Populus nigra L. şeklinde tanımlanır. Populus Latincede `insanlarla dolu, kalabalık` anlamına gelen populosus kelimesinden türetilmiştir. Nigra Latincede `siyah` anlamına gelen niger kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

Genellikle 20-30 m`ye kadar boylanabilir ve tepe tacı sıklıkla geniş yumurtamsı görünümdedir. Gövde kabuğu kalın ve soluk gri renktedir; yaşlandıkça kalınlaşır, koyulaşır ve derin yarıklar oluşturur. Tomurcuklar kırmızımsı-kahverengi ve ±tüysüz fakat yapışkandır. Genç filizler silindirik, boylamasına çıkıntıları bulunmayan, önceleri sarımsı-kahverengi daha sonra grimsi renktedir. Yapraklar 5-10 ( -12 ) x 4-8 ( -15 ) cm boyutlarda, koyu yeşil ve parlak renktedir. Uzun sürgün yaprakları genişçe üçgensi veya üçgensi formdadır, genişlikleri genellikle uzunluklarından daha fazladır; kenarlar uçları yuvarlağımsı dişlidir; dip kısmı kesik veya yuvarlağımsıdır ve keskin uçludur. Kısa sürgün yaprakları daha küçük, eşkenar dörtgenimsi-yumurtamsı formdadır ve uzunluğu genişliğinden daha fazladır; dip kısmı kamamsıdir ve her zaman sivri uçludur; kenarları az derecede küt-testere dişlidir. Yaprak sapı 3-6 cm uzunluğundadır. Çiçeklenme Mart-Nisan aylarında gerçekleşir; iki evciklidir; çiçekler tırtılsı kurullardadır; dişi kedicikler uçta dışa doğru eğiktir; erkek kedicikler 5-6 cm uzunluğunda ve tüysüzdür; brahteler kahverengimsi, 3-4 mm uzunlukta, zarımsı dokudadır ve saçaklıdır; ercik sayısı 15-30 kadardır; başçıklar morumsu kırmızı renktedir; ovaryum yumurtamsı, tüysüz ve 2 sitigmalıdır. Kapsül meyve yumurta biçimli ve 2 kapakçıklıdır. Türkiye'de iki alt türü tespit edilmiştir; bu alt türler ve tanı anahtarları aşağıda verildiği şekildedir:

Populus nigra subsp. nigra
Genç filizler, yapraklar, genç tırtılsı çiçeklerin sap ve eksenleri tüysüzdür.
Populus nigra subsp. caudina
Genç filizler, yaprak altlarında orta damar boyları, genç tırtılsı çiçeklerin sap ve eksenleri havlıdır.

Gözlemler

Yakapınar / Nallıhan / Ankara
Eylül 2022 ©Serdar Ölez Populus nigra

Tatlıca / Elmadağ / Ankara
Kasım 2021 ©Serdar Ölez Populus nigra

Kemalpaşa / Elmadağ / Ankara
Kasım 2021 ©Serdar Ölez Populus nigra

Keles / Bursa
Ekim 2020 ©Tuğrul Körüklü Populus nigra

Azaphane Mevkii / Kızılcahamam / Ankara
Mart 2019 ©Ahmet Demirtaş Populus nigra

ODTÜ Kampüsü / Ankara
Eylül 2018 ©Serdar Ölez Populus nigra

Söğütlüçeşme / Eskipazar / Karabük
Haziran 2016 ©Ahmet Demirtaş Populus nigra

Yağcıhüseyin / Kızılcahamam / Ankara
Ekim 2014 ©Ahmet Demirtaş Populus nigra

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi

YETERSİZ VERİ / DATA DEFFICIENT
Yeterli bilgi bulunmamaktadır. Tükenme riski değerlendirmesi yapılamamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.

Benzer taxonlar

Türkiye´de doğal yayılan diğer P. nigra taksonları: Populus nigra subsp. caudina, Populus nigra subsp. nigra
Türkiye´de doğal yayılan diğer Populus türleri: P.alba, P.canescens, P.euphratica, P.hybrida, P.nigra, P.tremula, P.×

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press.
San-Miguel-Ayanz,J., Rigo,D.D., Caudullo,G., Durrant,T.H., & Mauri,A. (2016). European atlas of forest tree species. pp136-137
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Populus nigra. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 23, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=24
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Populus etimolojisi

nigra etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi