Geyikelması (Sorbusumbellata) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.
Türkçe literatürde genellikle Geyikelması olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde geyik elması olarak bilinir. Bilimsel olarak Sorbusumbellata Fritsch şeklinde tanımlanır.
Sorbus etimolojisi
Sorbus {Latince}: üvez ağacı.
umbellata etimolojisi
Umbellata Latincede 'şemsiye/güneşlik' anlamına gelen umbella kelimesinden türetilmiştir; çiçek kurulu yapısına işaret eder.
Fritsch etimolojisi
Fritsch kısaltması, türün Avussturyalı botanikçi Karl Fritsch (1864–1934) tarafından yayınlandığını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Fritsch kısaltması bilim insanı Karl Fritsch (1864-1934) için kullanılmıştır.
Morfoloji
6 m kadar boylanabilen, çatal gövdeli, dağınık tepeli, çalı görünümlü odunsu bitkidir. Gövde kabuğu çatlaksız ve açık gri renklidir. Genç sürgünler kalın kırmızımtırak kahverengidir, yüzey kovucukludur. Yaşlı sürgünler koyu gri esmer renktedir, yüzey yer yer mum tabakası ile kaplıdır. Tomurcuklar hafif yapışkandır. Yaprak sapı 5-12 mm uzunluğundadır ve üzeri pamuksu tüylerle kaplıdır. Yaprak sapının sürgünde bıraktığı iz hilal şeklindedir. Yaprak geniş yumurta veya ters yumurta şeklindedir; kenarlar kaba dişlidir, diş sayısı 10-20 adettir; yaprak alt yüzeyi beyaz keçe gibi tüylüdür. Çiçek kurulları 3.5–7 × 4.5–9 cm boyutlardadır; kurul eksenleri sık pamuksu beyaz tüylerle kaplıdır; kurullarda (6)10-45(-60) çiçek bulunur. Çiçekler 15-20 mm çaptadır; çanak 5 parçalı ve üzeri tüylüdür; taç yapraklar ters yumurta şeklinde ve 7-9 mm boydadır; tepecik 2, nadiren 1 veya 3’tür, ayrı ve dip kısmı tüylüdür. Meyve 6-16 mm çapında, küre şeklinde, koyu kırmızı renktedir; çanak yapraklar kalıcıdır; tohumlar 3-4 adettir ve 5-6 mm boydadır (Gabrialian, 1972).
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
Gabrialian, E.T. 1972. Sorbus L. In: Davis PH (ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 4, pp.147-156. Edinburgh; Edinburgh University Press
Sorbus umbellata. (2021). Trees and Shrubs Online - A modern reference to temperate woody plants. https://treesandshrubsonline.org/articles/sorbus/sorbus-umbellata/
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)