floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Eryngium giganteum
 
Şavşat / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen
Eryngium giganteumEryngium giganteumEryngium giganteumEryngium giganteum
Gözlem bildir
Boğadikeni
Apiaceae / Eryngium / Eryngium giganteum
mapmapmapmapmapmap
Boğadikeni (Eryngium giganteum) Maydanozgiller (Apiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 800-2300 m yükseklikler arasında; orman açıklıkları, çalılıklar, taşlık alanlar ve açık yamaçlarda yetişirler.

Bilimsel olarak Eryngium giganteum M.Bieb. şeklinde tanımlanır.

Eryngium etimolojisi

Eryngium cins adı Eski Yunancada `deniz ile ilgili kutsal şey` anlamına gelen ἠρύγγιον (ērúngion) kelimesinden türetilmiştir. Bazı kaynaklar ise eryngium cins adının Yunanca hruggion kelimesinden türetildiğini belirtmektedirler; hruggion bir bitki biyoloğu olan Theophrastus tarafından dikenli bir bitkiye verilen isimdir. 

giganteum etimolojisi

Giganteum {Latince}: devlerinki gibi, devlerde olduğu gibi. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji


30-130 cm boylanabilen, güçlü, iki yıllık, otsu bir türdür. Kökler iğsidir. Dip yapraklar köselemsi, çiçeklenme döneminde beyazlaşan, kalpsi - üçgen biçimli , 7-16 x 12-18 cm ve küt dişlidir. Orta sap yaprakları yumurtamsı, neredeyse sapsız, dipte sapı kavrayan/saran, keskin çentikli - dikenli; üstlerdekiler derin üç parçalı, loblar 3 keskin çentiklidir. Çiçeklenme Temmuz-Ağustos aylarında; çiçek kurulu yukarı doğru yükselen birleşik salkım şeklinde, dumanlı veya mavimsi; kapitulum 3-9, yumurtamsı-dikdörtgenimsi, 10-25 mm çapta ve en çok 40 mm uzunlukta; brakte 6-9, yapraksı, yumurtamsı - dikdörtgenimsi, keskin çentikli-dikenli, üst üste, kapitulumun 1-2 katı uzunlukta; brakteollar üç parçalı ince uçludur.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Eryngium giganteumŞavşat / Artvin
Temmuz 2019 ©Mustafa Gökmen
Eryngium giganteumKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Eryngium giganteumKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Eryngium türleri: E.babadaghensis, E.billardieri, E.bithynicum, E.bornmuelleri, E.bourgatii, E.caeruleum, E.campestre, E.creticum, E.davisii, E.erzincanicum, E.falcatum, E.giganteum, E.glomeratum, E.ilex, E.isauricum, E.kotschyi, E.maritimum, E.palmito, E.planum, E.polycephalum, E.pseudothoriifolium, E.pyramidale, E.thorifolium, E.thyrsoideum, E.trisectum, E.wanaturi




Kaynaklar
  1. Davis, 1972, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:4 Page 296
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)