Eryngium giganteum

Şavşat / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Boğadikeni

Apiaceae / Eryngium / Eryngium giganteum

Boğadikeni (Eryngium giganteum) Maydanozgiller (Apiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 800-2300 m yükseklikler arasında; orman açıklıkları, çalılıklar, taşlık alanlar ve açık yamaçlarda yetişirler.

Bilimsel olarak Eryngium giganteum M.Bieb. şeklinde tanımlanır. Eryngium cins adı Eski Yunancada `deniz ile ilgili kutsal şey` anlamına gelen ἠρύγγιον (ērúngion) kelimesinden türetilmiştir. Bazı kaynaklar ise eryngium cins adının Yunanca hruggion kelimesinden türetildiğini belirtmektedirler; hruggion bir bitki biyoloğu olan Theophrastus tarafından dikenli bir bitkiye verilen isimdir. Giganteum {Latince}: devlerinki gibi, devlerde olduğu gibi. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji

30-130 cm boylanabilen, güçlü, iki yıllık, otsu bir türdür. Kökler iğsidir. Dip yapraklar köselemsi, çiçeklenme döneminde beyazlaşan, kalpsi - üçgen biçimli , 7-16 x 12-18 cm ve küt dişlidir. Orta sap yaprakları yumurtamsı, neredeyse sapsız, dipte sapı kavrayan/saran, keskin çentikli - dikenli; üstlerdekiler derin üç parçalı, loblar 3 keskin çentiklidir. Çiçeklenme Temmuz-Ağustos aylarında; çiçek kurulu yukarı doğru yükselen birleşik salkım şeklinde, dumanlı veya mavimsi; kapitulum 3-9, yumurtamsı-dikdörtgenimsi, 10-25 mm çapta ve en çok 40 mm uzunlukta; brakte 6-9, yapraksı, yumurtamsı - dikdörtgenimsi, keskin çentikli-dikenli, üst üste, kapitulumun 1-2 katı uzunlukta; brakteollar üç parçalı ince uçludur.

listMap listPic list

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Eryngium türleri: E.babadaghensis, E.billardieri, E.bithynicum, E.bornmuelleri, E.bourgatii, E.caeruleum, E.campestre, E.creticum, E.davisii, E.erzincanicum, E.falcatum, E.giganteum, E.glomeratum, E.ilex, E.isauricum, E.kotschyi, E.maritimum, E.palmito, E.planum, E.polycephalum, E.pseudothoriifolium, E.pyramidale, E.thorifolium, E.thyrsoideum, E.trisectum, E.wanaturi

Kaynaklar

Davis, 1972, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:4 Page 296
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Eryngium giganteum. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 22, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=761
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Eryngium etimolojisi

giganteum etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler