Yavruağzı (Hypecoumprocumbens) Haşhaşgiller (Papaveraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 300 m yükseklikler arasında; döküntü alanlar, deniz ve su kenarlarında gelişirler.
Bilimsel olarak Hypecoumprocumbens L. şeklinde tanımlanır.
procumbens etimolojisi
Procumbens Latincede `önde, önden` anlamına gelen pro öneki ile `yatmak, serilmek` anlamına gelen cumbere kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; sıklıkla bitkinin gövde yapısının yere serili, yayılı olduğunu işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
5-30 cm boylanabilen, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler tek noktadan çok sayıda, yüzükoyun veya yukarı doğru yükselen formda ve tüysüzdür. Yapraklar dumanlı, çift derin tüysü yapıda, bölmeler şeritsi - mızraksı formdadır. Çiçeklenme Mart-Haziran ayları arasında gerçekleşir; çanak yapraklar yumurtamsı - mızraksı, uç kısıma doğru sıklıkla küçük dişlidir; dış taç yapraklar 2 adettir, 8-12 x 5-7 mm boyutlarda, sarı renkte ve 3 sığ lobludur, dışta kalan iki lob ortadakinden daha küçüktür; iç taç yapraklar 2 adettir, 6-8 mm x 2-3 mm boyutlarda ve derin 3 lobludur, orta lob kenarları saçaklı ve ıspatula biçimli, dışta kalan loblar eliptik-dikdörtgenimsi formdadır. Meyve 4-6 cm x 3-5 mm botutlarda, şeritsi veya dikdörtgenimsi formda, dik, boğumlu ve kıvrımlıdır, yüzey boylamasına çizgilidir; tohumlar küçük, kahverengimsi, böbrek şeklinde ve ~ 2 x 1.5 mm boyutlardadır.
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press Vol1 Page236, (Çeviri: Ölez S., 2019)
Hypecoum pendulum in flora of Pakistan @ efloras.org. (2019). eFloras.org Home. https://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=250064129
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)