Aristolochia bottae

Altınhüseyin / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Ahmet Demirtaş

Gözlem bildir

Köpektaşağı

Aristolochiaceae / Aristolochia / Aristolochia bottae

Köpektaşağı (Aristolochia bottae) Lohusaotugiller (Aristolochiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250-1700 m yükseklikler arasında; taşlık bazalt hendekler, kireçtaşı yamaçlardaki meşe çalılıkları, taşlık döküntü topraklar, tarım ve nadas alanlarında gözlemlenebilir.

Aristolochia bottae Türkçede Köpektaşağı olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Aristolochia bottae Jaub. & Spach şeklinde tanımlanır. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Jaub. kısaltması bilim insanı Hippolyte François Jaubert (1798-1874) için kullanılmıştır; Jaubert Fransız politikacı ve botanikçidir. Spach kısaltması türün Fransız botanikçi Edouard Spach (1801-1879) tarafından yayınlandığını belirtir. Spach kısaltması bilim insanı Édouard Spach (1801-1879) için kullanılmıştır; Spach Fransız botanikçidir; `Natural history of plants: Spermatophytes´ ve `Illustrations of plants of the East´ adlı eserleri yayınlamıştır.

Morfoloji

15-40 cm boylanabilen çok yıllık bir türdür. Gövdeler dik, dallanmış ve kısa kaba tüylüdür; köksap silindirik, 1 m´ye kadar uzun ve 1.5-2 cm kalınlıktadır. Yapraklar mızraksı veya şeritsi-mızraksı, 2.5-7 x 1.5-6 cm, kısa havlı, keskin veya küt uçlu, sıklıkla dikensi uçludur, taban genişçe yarı-oksudur; kulakçık genişliğinden daha uzun, dikdörtgenimsi-ispatulamsı, genişçe çatallı ve uç kısmı ± kıvrımsızdır; yaprak sapı 2-10 mm uzunluktadır. Çiçek kümesi sapı 3-6 cm uzunluktadır. Periant 4.5-7.5 cm uzun, dış kısmı soluk kahverengi veya yeşilimsi-kahverengi, tüysüz veya kısa havlıdır; torbacık 8-18 x 7-17 mm, yumurta biçimli veya yumurtamsı-dikdörtgenimsi formdadır; tüp u-kıvrımlı, tabanda 4-9 mm genişlikte, yukarıya doğru genişleyerek yukarıda 6-12 mm genişliktedir; üst geniş kenarı 1.8-4 x 1.9-3.1 cm, yumurtamsı, keskin veya küt uçlu, nadiren girintili, iç kısmı açık kahverenkli üzeri sarımsı-yeşil benekli veya sarımsı-yeşil üzerine yoğun bordo lekelidir, boyun kısmı tüylüdür, kulakçık yuvarlağımsı ve küt uçludur. Ovaryum kaba tüylüdür. Kapsül taban kısmı dar yumurta biçiminde ve 4-6.5 x 2-3.4 cm boyutlardadır.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Aristolochia türleri: A.adalica, A.altanii, A.auricularia, A.baseri, A.billardieri, A.bodamae, A.bottae, A.brevilabris, A.cilicica, A.clematitis, A.geniculata, A.guichardii, A.hirta, A.iberica, A.incisa, A.isaurica, A.krausei, A.lycica, A.maurorum, A.paecilantha, A.pallida, A.parvifolia, A.poluninii, A.pontica, A.rechingeriana, A.rotunda, A.samsunensis, A.sempervirens, A.stenosiphon, A.×

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Spach etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler