Citrus sinensis

Tarsus / Mersin - Mart 2016 © Ahmet Demirtaş

Gözlem bildir

Portakal ağacı

Rutaceae / Citrus / Citrus sinensis

Portakal (Citrus sinensis) Turunçgiller (Rutaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Citrus sinensis, 40°K ile 40°G enlemleri arasında, sıklıkla alçak rakımlarda doğal gelişim gösterir. Tropiklerde genellikle 0-1800 metre ve subtropiklerde 0-750 metreye kadar rakımlarda yetiştirilebilir. Yıllık yağış isteri 125-500 mm olmasına karşın, kültür tarımında yüksek verimlilik için 1000-1500 mm sulama yapılmaktadır. Sıcaklık isterleri yazın 12-38ºC ve kışın 1-10ºC arasındadır; olgun portakal ağaçları bir istisna olarak kışlarken -3ºC sıcaklıktada uzun süre yaşayabilirler. Başarılı kök büyümesi, toprak sıcaklıkları 12ºC'den yüksek olduğunda gerçekleşir; -8ºC sıcaklık da dallar solmaya başlar ve -10ºC'de Citrus sinensis ağacı ölür.

Bilimsel olarak Citrus sinensis (L.) Osbeck şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Osbeck kısaltması bilim insanı Pehr Osbeck (1723-1805) için kullanılmıştır.

Morfoloji

Doğal ortamında 10 m kadar boylanabilen, sıklıkla tarımsal amaçlarla yetiştirilen, dikenli bir ağaçtır; dikenler az sayıda, narin ve esnektir. Yapraklar 7.5-11 cm boyutlarda, yumurtamsı-dikdörtgenimsi formdadır; kenarlar tam veya ince testere dişlidir; yaprakların uç kısmı keskin veya küttür; aromatiktir; yaprak sapı hemen hemen kanatlıdır ve kanatlar ters mızraksıdır. Çiçeklenme Mart-Mayıs ayları arasında gerçekleşir; çiçekler yaprak ile dal arasında talkım (cymes) kurullarda gelişir, her kurul 1-6-çiçeklidir; taç yapraklar geriye bükülmüştür; ercik yaklaşık 20 adettir. Meyvelenme Eylül-Ekim aylarında gerçekleşir; meyve 6-9 cm çapta, basık kutuplu veya hafifçe oval formdadır; kabuk kalın veya ince olabilir, koyu sarı ile portakal-kırmızı renkler arasındadır; meyvenin etli kısmı portakal rengi-sarı veya kırmızımsı renkte, tatlı veya hafifçe asidiktir.

listMap

Gözlemler

Kemer / Antalya
Ağustos 2022 ©Serdar Ölez Citrus sinensis

Türkiye´de doğal yayılan diğer Citrus türleri: C.aurantiifolia, C.aurantium, C.limon, C.maxima, C.medica, C.paradisi, C.reticulata, C.sinensis, C.trifoliata

Kaynaklar

Citrus sinensis in flora of Pakistan @ efloras.org. (n.d.). eFloras.org Home. https://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=200012435
Citrus sinensis (L.) Osbeck — The plant list. (n.d.). Home — The Plant List. https://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-50149358
Perea, V. (n.d.). Citrus sinensis. Welcome to Colegio Bolivar. https://www.colegiobolivar.edu.co/garden/wp-content/uploads/2017/06/VPerea-Citrus-sinensis-2017.pdf
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.