Colchicum szovitsii

NGBB / İstanbul - Ocak 2019 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Katır çiğdemi

Colchicaceae / Colchicum / Colchicum szovitsii

Katır çiğdemi (Colchicum szovitsii) Acıçiğdemgiller (Colchicaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Ergene, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 200-3250 m yükseklikler arasında, nemli çayırlıklar, alpin çimenlikler, bozkırlar, çam orman altlarında gelişim gösterirler.

Bilimsel olarak Colchicum szovitsii Fisch. & C.A.Mey. şeklinde tanımlanır. Colchicum Antik Çağ'da Türkiye`nin Batı Karadeniz Bölgesi ve Gürcistan`ın bir bölgesini içine alan eski bir krallığın adı olan Colchis {Yunanca} kelimesinden türetilmiştir; yine bu isimle mitolojide Argonautların varış yerinden (Medea ve Altın Örtü) bahsedilmektedir. Szovitsii tür adı Johann Nepomuk Szovits (1782-1830)`e ithafen adlandırılmıştır; Szovits Macar bir eczacıdır ve 1827-1830 yılları arasında Kafkas Dağları ve Ermenistandan birçok bitki örneği toplamıştır. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir.

Morfoloji

Soğan yumurtamsı-küremsi, 1-3.5 x 0.8-2.5 cm; dış tunik siyahımsı-koyu kahverengi kağıtsı, iç kırmızımsı-kahverengi ve zarsı-kağıtsıdır. Yapraklar çiçeklenme ile eşzamanlı; yarı dik veya yayılı; şeritsi-mızraksı, 10-25 × 1.5-3.5 cm, keskin uçlu, sıklıkla külahlı, tam kenarlı veya hafifçe dalgalı ve tüysüzdür. Çiçeklenme Şubat-Haziran arasında; çiçekler 1-5 adet, çan şeklinde; çiçek zarfı (çanak+taç) tüpü beyaz veya sarımsı beyaz, üst kısım eflatunumsu pembe in üst; dilimler 1. 5-2.5 x 0.4-1.2 cm, eliptik-ters mızraksı, 7-15 damarlı, beyaz veya eflatunumsu pembe, keskin veya küt uçlu, bazen kulakçıklı; sapçıklar 5-13 mm, beyaz veya krem rengi, tabanda şişik ve sarı, tüysüz; ercik başı 1.5-4 x 0.8-1.2 mm; boyuncuk düz, beyaz veya sarımsı beyaz, tepecik benek şeklindedir. Meyve 2-3.5 x 1-2 cm, yumurtamsı-küremsi, kuruduğunda kahverengi noktalı, ucu sivri çıkıntılı, tüysüz; tohumlar kırmızımsı kahverengi, 1.5-4 mm çapta, küremsidir.

listMap listPic list

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer C. szovitsii taksonları: Colchicum szovitsii subsp. brachyphyllum, Colchicum szovitsii subsp. szovitsii
Türkiye´de doğal yayılan diğer Colchicum türleri: C.antepense, C.atticum, C.balansae, C.baytopiorum, C.bivonae, C.boissieri, C.burttii, C.chalcedonicum, C.chlorobasis, C.cilicicum, C.crocifolium, C.davisii, C.decaisnei, C.dolichantherum, C.figlalii, C.heldreichii, C.hirsutum, C.ignescens, C.imperatoris-friderici, C.inundatum, C.kotschyi, C.kurdicum, C.lagotum, C.leptanthum, C.lingulatum, C.macrophyllum, C.manissadjianii, C.micaceum, C.micranthum, C.minutum, C.munzurense, C.paschei, C.persicum, C.polyphyllum, C.raddeanum, C.sanguicolle, C.serpentinum, C.sieheanum, C.soboliferum, C.speciosum, C.stevenii, C.szovitsii, C.trigynum, C.triphyllum, C.turcicum, C.umbrosum, C.variegatum

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Colchicum szovitsii. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Nisan 30, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Colchicum-szovitsii
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Colchicum etimolojisi

szovitsii etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler