floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Crataegus tanacetifolia
 
Karaşar / Beypazarı / Ankara - Ağustos 2021 © Serdar Ölez
Crataegus tanacetifoliaCrataegus tanacetifoliaCrataegus tanacetifoliaCrataegus tanacetifoliaCrataegus tanacetifoliaCrataegus tanacetifoliaphotos
Gözlem bildir
Sarı alıç
Rosaceae / Crataegus / Crataegus tanacetifolia
mapmapmapmapmapmapmap
Kotanalıcı (Crataegus tanacetifolia) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Sakarya, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 800-1800 m yükseklikler arasında; çam veya meşe ormanlarında, taşlık kireçtaşı yamaçlarda yetişirler.


Türkçe literatürde genellikle Kotanalıcı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kotan alıcı veya ayva alıcı olarak bilinir. Bilimsel olarak Crataegus tanacetifolia (Poir.) Pers. şeklinde tanımlanır.

Crataegus etimolojisi

Crataegus cins adı Yunancada `güç` anlamına gelen kratos kelimesi ile `keskin` anlamına gelen akis kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir; bazi türlerinin keskin batıcı dikenlerini işaret ettiği sanılmaktadır.

tanacetifolia etimolojisi

Tanacetifolia tanacetum cins adı ile `yaprak` anlamına gelen folium kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; yapraklarının pireotu (tanacetum spp.) türleri yapraklarına benzerliğini işaret etmektedir. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Poir. kısaltması bilim insanı Jean Louis Marie Poiret (1755-1834) için kullanılmıştır; Poiret (1755-1834) Fransız bir botanikçidir. Pers. kısaltması bilim insanı Christiaan Hendrik Persoon (1761-1836) için kullanılmıştır.

Morfoloji


8-10 m boylanabilen, kışın yapraklarını döken, çalı veya ağaççık şeklinde gelişen, odunsu bir türdür; eser miktarda dalımsı-dikenlidir. Yapraklar ters yumurtamsı, eşkenar dörtgen biçimli veya yumurtamsı dış hatlarda ve 3-7 derin tüysü lobludur, 1.5-2.5 x 1.5-2.5 cm boyutlardadır, kamamsı tabanlıdır ve yeşil renktedir, alt daha yoğun olmak üzere her iki yüzeyi ülgerlidir; loblar derin keskin çentiklidir; sap 3-10 mm uzunluktadır. Haziran ayında çiçeklenir. Çiçekler 4-8 çiçekli yalancı şemsiye kurullarda, beyaz renkte ve 2-2.5 cm çaptadır; çanak yapraklar geniş ve üçgen biçimlidir, meyve oluşumu ile geriye doğru bükülür; boyuncuk 5 adettir. Meyve küremsi formda ve ~2 cm çaptadır, sarı renktedir, bazen kırmızımsı geçişleri olabilir, özellikle uca ve tabana yakın kısımlar havlıdır; sert kabuklu 5 çekirdek oluşturur.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Crataegus tanacetifoliaKaraşar / Beypazarı / Ankara
Ağustos 2021 ©Serdar Ölez
Crataegus tanacetifoliaKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Crataegus tanacetifoliaAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Crataegus tanacetifoliaKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Crataegus türleri: C.ambigua, C.azarolus, C.caucasica, C.christensenii, C.heterophylloides, C.longipes, C.meyeri, C.microphylla, C.monogyna, C.orientalis, C.pentagyna, C.peshmenii, C.pseudoheterophylla, C.rhipidophylla, C.tanacetifolia, C.turcicus, C.yaltirikii
Gözlem bildirilen diğer Crataegus türleri: C.crus-galli, C.oxyacantha




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  2. Bluebell Arboretum & Nursery "Crataegus Tanacetifolia" (August 26, 2021). https://www.bluebellnursery.com/Crataegus/858-2419-Crataegus-tanacetifolia.html.
  3. Plant Database "Crataegus Tanacetifolia" (August 26, 2021). https://pfaf.org/user/plant.aspx?LatinName=Crataegus+tanacetifolia.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)