Cyanus tchihatcheffii

Gölbaşı / Ankara - Mayıs 2017 © Ahmet Demirtaş

Gözlem bildir

Yanardöner

Asteraceae / Cyanus / Cyanus tchihatcheffii

Yanardöner (Cyanus tchihatcheffii) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Sakarya alt bölgesinde yayılış göstermektedir.

Türkçe literatürde genellikle Yanardöner olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde sevgi çiçeği veya gelin düğmesi olarak bilinir. Bilimsel olarak Cyanus tchihatcheffii (Fisch. & C.A.Mey.) Wagenitz & Greuter şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir. Wagenitz kısaltması bilim insanı Gerhard Wagenitz (1927-2017) için kullanılmıştır. Greuter kısaltması bilim insanı Werner Rodolfo Greuter (1938-) için kullanılmıştır; Greuter İsviçreli bir botanikçidir.

Morfoloji

20-50 cm boylanabilen, dik gövdeli, odunsu kazık köklü, tek yıllık, Gölbaşı/Ankara bölgesine endemik bir otsu türdür. Yapraklar değişken şekil ve boyutlardadır. Çiçeklenme dönemi Nisan sonu - Mayıs başı; çiçek durumu tepecik; Ø20-25×10-15 mm boyutlarda; involukrum (çiçeğin sapa bağlandığı boyundaki yaprak grubu) 10-15×11-15 mm, geniş çan şeklinde, üzerindeki çıkıntılar 1.5-3 mm boyutlarda, çıkıntıların kenarları 6-23 adet beyaz tüylü/çıkıntılı; dilsi çiçeğin taç yaprakları pembe, eflatun veya parlak kırmızı renkte, huni şeklinde ve tırtırlı kenarlı (ayırt edici özellik); tüpsü çiçek gül rengi - eflatun renktedir. Meyve sert kabuklu, 3.5-4(-5) mm boyutlarda ve tohum göbeği çok belirgindir.

listMap

Gözlemler

Gölbaşı / Ankara
Mayıs 2019 ©Ahmet Demirtaş Cyanus tchihatcheffii

Türkiye´de doğal yayılan diğer Cyanus türleri: C.bourgaei, C.cheiranthifolius, C.eflanensis, C.germanicopolitanus, C.lanigerus, C.matthiolifolius, C.nigrifimbrius, C.pichleri, C.pinardii, C.raimondoi, C.reuterianus, C.segetum, C.tchihatcheffii, C.thirkei, C.triumfettii, C.woronowii

Kaynaklar

Okay, Yesim & Demir, Koksal. (2011). Critically endangered endemic Centaurea tchihatcheffii Fisch. and Mey. and its propagation possibilities. African Journal of Agricultural Research Special Review. 525. 3536-3541.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Cyanus tchihatcheffii. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 22, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Cyanus-tchihatcheffii
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.