Bu tür için henüz fotoğraf bulunmamaktadır
Gözlem bildir
Şekronek
Asteraceae /
Echinops /
Echinops vaginatus Şekronek (
Echinops vaginatus) Papatyagiller (
Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Orta Fırat alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 1070–1550 m yükseltiler arasında; kayalık step yamaçlarda gözlemlenebilir.
Bilimsel olarak
Echinops vaginatus Boiss. & Hausskn. şeklinde tanımlanır.
Echinops etimolojisi
Echinops cins adı Yunanca “kirpi” anlamına gelen
ekhinos kelimesi ile “kafa” anlamına gelen
ops kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin dikenli görünümlü çiçek durumuna atıfta bulunur. Kısaltmalar arasında yer alan
& işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir.
Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.
Hausskn. kısaltması bilim insanı Heinrich Carl Haussknecht (1838-1903) için kullanılmıştır.
Morfoloji
Gövde dik, sağlam yapılı, tek ya da üst tarafta 2–3 dallı, Taban yapraklarının hemen üzerinde 15 mm’ye kadar kalınlıkta, 25–80 cm boyunda, oluklu, yoğun lanat, beyaz renkte, salgı tüyü yok, tabanda çok sayıda yaprak sapı kalıntısı bulunur. Yapraklar tabanda yoğunlaşmış, kalın derimsi yapılı, genel görünüşü eliptikten ovata kadar değişebilir, 1–2 pinnatisekt, 20–55x10–20 cm, üst yüzey yeşilimsi, araknoid tomentoz; alt yüzey beyaz, yoğun lanat. Yaprak sapı gövdeye bağlanırken genişleyerek sarar 8 cm boyuna kadar olabilen bir kın oluşturur, kın kenarları dikenli. Kının yaprağa bağlandığı taraf ve yaprağın taban kısmı salgı tüylü, yaprak ucuna doğru gidildikçe salgı tüyleri kaybolur. Üst yapraklar basit, sapsız ve karina şeklini almıştır. 2–16x1.5–8 cm ölçülerinde. Tabana yakın olanlar bazen uçta pinnatifit olabilir; kenarları sert dikenli. Çiçek durumu (başlar), 10 cm e kadar çapa sahip olabilir. Uzun yapraksız ya da küçük basit yapraklı pedinkula sahip. Merkezi pozisyondaki en büyük başta 310 (adet) civarında kapitulum bulunur. Kapitulum 30–35 mm boyunda, brush plumose şeritsi uçta daha ince şeritlere ayrılır, 20–32 mm. Fillariler sayısı 20 civarında (16) 18–21 olabilir, tamamı plumose kenarlara sahiptir. En dıştakiler 15 mm civarında, dış yüzü tüysüz, ortadakiler 20 mm civarında dış yüzü strigillose (küçük kıvrık tüylerle kaplı), en içtekiler serbest ya da tabanda belirsizce birleşik, 30 mm civarında, dış yüzü tüysüz. Korolla koyu mavi, tüp 6–9 mm, loplar 8–10 mm. Papus pentagonal şekilli, tüyleri tabanda boylarının yarısına kadar birleşik. Aken: 20.95±1.99 x 3±0.43mm; oblong-eliptik. Tohum boyu 15.6±0.43 x 2.77±0.42 mm; oblong-eliptik, yüzey rugoz’ dur.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Echinops türleri: E.acantholepis,
E.adenocaulos,
E.adenoclados,
E.albidus,
E.antalyensis,
E.borae,
E.chardinii,
E.dumanii,
E.emiliae,
E.gaillardotii,
E.heterophyllus,
E.melitenensis,
E.mersinensis,
E.microcephalus,
E.onopordum,
E.orientalis,
E.ossicus,
E.phaeocephalus,
E.polyacanthus,
E.pungens,
E.ritro,
E.ritrodes,
E.sphaerocephalus,
E.spinosissimus,
E.tenuisectus,
E.tournefortii,
E.transcaucasicus,
E.vaginatus
Kaynaklar
- Vural, C., Sapçı, H., & Aşık, E. (2013). Echinops L. (Asteraceae) Cinsinin Tehlike Altındaki Bir Türü: Echinops vaginatus Boiss. & Hausskn. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(2):125-128.
- NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
- Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
- Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
- IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
