floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Hyacinthella glabrescens
 
İstiklal / Pozantı / Adana - Mart 2022 © Serdar Ölez
Hyacinthella glabrescensHyacinthella glabrescens
Gözlem bildir
Köse sümbül
Asparagaceae / Hyacinthella / Hyacinthella glabrescens
mapmap
Kösesümbül (Hyacinthella glabrescens) Kuşkonmazgiller (Asparagaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de sadece Adana alt bölgesinde yayılış göstermektedir. 600 - 1300 m yükseklikler arasında; çam ağaçları altındaki kuru yamaçlarda, kireçtaşı moloz yığınlarında, killi topraklarda ve eriyen karlı alanlarda gözlenebilir.

Hyacinthella glabrescens Türkçede Kösesümbül olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Hyacinthella glabrescens (Boiss.) K.Perss. & Wendelbo şeklinde tanımlanır.

Hyacinthella etimolojisi

Hyacinthella cins adının Eski Yunanca jacinth kelimesinden alındığı tahmin edilmektedir; jacinth, Eski  Ortaçağ Latincesinde değerli bir mavi (nadiren kırmızı) taş adı olan jacintus΄tan türetilmiştir.

glabrescens etimolojisi

Glabrescens Latince  glabr-, glaber kökünden türetilmiştir; kelleşmek, tüysüz kalmak anlamındadır; türün bir kısmının veya tümünün tüysüz olduğuna işaret eder.  Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır. K.Perss. kısaltması bilim insanı Karin Persson (1938-) için kullanılmıştır; Persson İsveçli bir botanikçidir.

Wendelbo etimolojisi

Bilimsel adlandırmada kullanılan Wendelbo kısaltması türün Norveçli botanikçi Per Erland Berg Wendelbo (1927 – 1981) tarafından yayınlandığını belirtir. Wendelbo kısaltması bilim insanı Per Erland Berg Wendelbo (1927-1981) için kullanılmıştır; Wendelbo Norveçli botanikçidir.

Morfoloji


5-15 cm boylanabilen, çok yıllık, soğanlı bir türdür. Çiçek soğanı yumurta biçimlidir ve kirli beyaz zarsı bir gömlekle kaplıdır. Kökler 1-5 cm uzunlukta ve açık kahverenklidir. Yapraklar iki adettir, ilk yaprak 6-20 mm genişliktedir, ikincisi ise her zaman en azından birincisinin yarısı genişliktedir; yaprak kenarları tamamen tüysüzdür, dalgalı ve içe kıvrımlıdır. Çiçeklenme mart-nisan ayları arasında gerçekleşir. Yapraksız çiçek kurulu sapı 4.5–15 cm boydadır, meyve zamanı sap 25 cm΄ye kadar ulaşabilir. Herbir çiçeğin sapı 2–7 mm uzunluktadır. Ççekler borumsu veya borumsu çanımsı formda, 4–6.5 mm uzunlukta ve derin mavi-menekşe renktedir; loblar tüpün yarısı kadar uzunlukta ve eliptik formdadır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Hyacinthella glabrescensİstiklal / Pozantı / Adana
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Hyacinthella türleri: H.acutiloba, H.campanulata, H.glabrescens, H.heldreichii, H.hispida, H.lazulina, H.lineata, H.micrantha, H.millingenii, H.nervosa, H.siirtensis, H.venusta




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2022)
  2. Yetişen, Kadriye & Özdemir, Canan & Kucukoduk, Mustafa & Akyol, Y.. (2012). A morphological and anatomical study of Hyacinthella glabrescens (Liliaceae). 293-296.
  3. Hyacinth | Etymology, origin and meaning of Hyacinth by etymonline. (2022). Etymonline - Online Etymology Dictionary.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)