floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Hyacinthella nervosa
 
Örencik / Haliliye / Şanlıurfa - Mart 2022 © Serdar Ölez
Hyacinthella nervosaHyacinthella nervosaHyacinthella nervosa
Gözlem bildir
Arap kopçası
Asparagaceae / Hyacinthella / Hyacinthella nervosa
mapmap
Arap kopçası (Hyacinthella nervosa) Kuşkonmazgiller (Asparagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de sadece Orta Fırat alt bölgesinde doğal yayılış göstermektedir. Hyacinthella nervosa, Türkiye΄de başlıca Güneydoğu Anadolu bölgelerinde B7-B8-B9; C8-C7 grid sistemleri arasında dağılış göstermektedir. 550-1100 m yükseklikler arasında; beyaz kireçli alanlar topraklar, sarp yamaçlar, tahrip edilmiş marnlı bozkırlar, taşlık kireçtaşı yamaçlarda doğal gelişim gösterir. Türün yayılış gösterdiği alanların genellikle meşe-ardıç toplulukları arası taşlık yerler ve yamaçlar olduğu görülmüştür. Türün yayılış gösterdiği lokalitelerde yapılan arazi gözlemlerinde populasyonların çok zayif olduğu görülmüştür (Vural, 2012). 

Hyacinthella nervosa Türkçede Arap kopçası olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Hyacinthella nervosa (Bertol.) Chouard şeklinde tanımlanır.

Hyacinthella etimolojisi

Hyacinthella cins adının Eski Yunanca jacinth kelimesinden alındığı tahmin edilmektedir; jacinth, Eski  Ortaçağ Latincesinde değerli bir mavi (nadiren kırmızı) taş adı olan jacintus΄tan türetilmiştir.

nervosa etimolojisi

Nervosa epiteti Latincede ΄sinirli΄ anlamındadır; botanikte kullanıldığında, genellikle yapraklardaki gövde veya ağaç benzeri damar desenini tanımlar. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Bertol. kısaltması bilim insanı Antonio Bertoloni (1775-1868) için kullanılmıştır; Bertoloni (1775-1868) İtalyan bir bitki bilimcidir.

Chouard etimolojisi

Bilimsel adlandırmada kullanılan Chouard kısaltması türün Fransız botanikçi Pierre Chouard (1903–1983) tarafından yayınlandığını belirtir. Chouard kısaltması bilim insanı Pierre Chouard (1903-1983) için kullanılmıştır; Chouard (1903-1983) Fransız bir bitki bilimcidir.

Morfoloji


12-18 cm boyunda, çok yıllık, soğanlı, otsu bir türdür. Soğan yumurtamsı veya yumurtamsı-küremsi formda ve 1.8-2.5 x 1.2-1.5 cm boyutlardadır; soğan kabuğu zarımsı dokuda ve krem-sarı veya krem-açık kahverengidir. Yapraklar genellikle 2 adet ve eşit uzunluktadır, yüzeyler seyrek kısa havlı, kenarlar kirpiklidir; dıştaki yaprak 7 x 0.7-1.5 cm boyutlarda, mızraksı formda ve genellikle belirgin 10-15 paralel damarlıdır; içteki yaprak 6-9.4-0.7 cm boyutlarda ve şeritsi-mızraksıdır. Çiçeklenme mart-nisan ayları arasında gerçekleşir. Yapraksız çiçek kurulu sapı 8-12 cm ve genellikle yapraklardan daha uzundur, meyve zamanı daha da uzar. Çiçek kurulu 2.5-3.5 cm uzunluğunda ve 8-20 çiçeklidir; çiçekler sapsızdır. Brakteler 0.5 mm boyda ve zarımsıdır. Çiçekler 6-8 mm uzunlukta ve mor veya açık mavi renklidir. Stamenler çiçek örtüsüne bağlıdır, anterler 1.2-1.5 mm uzunlukta ve koyu mor renklidir, çiçek örtüsü loblarının üst kısmına kadar ulaşır; filamentler 1.8-2 mm uzunluktadır. Ovaryum basık yumurtamsı ve üç lobludur; boyuncuk yaklaşık 4 mm uzunluktadır; tepecik tüysüzdür. Kapsül meyve 4-6 x 4-5 mm boyutlarda ve basık yumurtamsı formdadır, yüzeyi ağımsı liflidir. Tohum 2-24 mm çapında ve geniş yumurtamsı formdadır, yüzey siyah renkli ve iri siğillidir.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Hyacinthella nervosaÖrencik / Haliliye / Şanlıurfa
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Hyacinthella nervosaAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Hyacinthella türleri: H.acutiloba, H.campanulata, H.glabrescens, H.heldreichii, H.hispida, H.lazulina, H.lineata, H.micrantha, H.millingenii, H.nervosa, H.siirtensis, H.venusta




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2022)
  2. Vural, M. (2012). Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Hyacinthella Schur (Liliaceae). Cinsinin Revizyonu, Yüksek Lisans Tezi, DÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji.
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)