Topajdarbaşı (Lallemantiacanescens) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1300-3200 m yükseklikler arasında; nadas tarlaları, yamaçlar, yol kenarı toprak yığınları, taşlık volkanik ve kireçtaşı yamaçlar ve moloz yığınlarında doğal olarak gelişirler.
Bilimsel olarak Lallemantiacanescens (L.) Fisch. & C.A.Mey. şeklinde tanımlanır.
Lallemantia etimolojisi
Lallemantia cins adı Julius Léopold Eduard Avé-Lallemant (1803 – 1867) `a ithafen adlandırılmıştır. Avé-Lallemant bir Alman entomolojist ve botanikçidir; ΄De plantis quibusdam Italiae borealis et Germaniae australis rarioribus - Kuzey İtalya ve Güney Almanyanın Bazı Bitkileri (1829)΄ eserinin yazarıdır; yayınladığı türlerin bilimsel adlandırmalarına Avé-Lall kısaltması eklenmiştir.
canescens etimolojisi
Canescent Latincede ΄gri veya beyaza dönüşmek΄ anlamına gelen canescere kelimesinin sıfat-fiil halidir; sıklıkla türün bir bölümü veya tamamının yüzeyindeki tüylerin görünüşüne atıfta bulunur. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir.
Morfoloji
20-50 cm boylanabilen, çok yıllık, ± grimsi-kır tüylü bir türdür. Gövdeler genellikle çok sayıdadır, odunsu tabandan dallanarak dar açılı yükselirler. Alt yapraklar dikdörtgenimsi-eliptik formda ve 20-60 x 7-12 mm boyutlardadır; sap uzundur; kenarlar küt dişlidir, neredeyse sığ tüysü bölmeli görünümde olabilir. Üst yapraklar şeritsi-mızraksı formda ve 80 x 8 mm΄ye kadar boyuttadır; kısaca saplı veya sapsız olabilir. Çiçeklenme haziran-ağustos ayları arasında gerçekleşir. Brakteol 8-11 x 2.5-3.5 mm boyutlarda ve kirpikli kenarlıdır. Çanak az çok silindiriktir, dişlerle 1/4΄üne kadar bölünmüştür; üst diş yumurtamsı, alt dişler mızraksı formdadır. Taç 28-40 mm uzunluktadır ve tüp her zaman çanaktan dışa taşmıştır; menekşe renkli, koyu menekşe renkli-mavi, mavi-eflatun, leylak rengi veya lavanta renkli olabilir.
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
Lallemantia. (2021, March 21). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved September 15, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Lallemantia
Julius Leopold Eduard Ave-lallemant. (2008, October 19). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved September 15, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Julius_L%C3%A9opold_Eduard_Av%C3%A9-Lallemant
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Güroymak / Bitlis
Ahlat / Bitlis
