Onopordum spp.

Yukarı Gökdere / Isparta - Temmuz 2019 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Kangal

Asteraceae / Onopordum / Onopordum spp.

Kangal (Onopordum spp.) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Onopordum L. şeklinde tanımlanır. Onopordum Yunancada `eşek` anlamına gelen ónos kelimesi ile `osuruk` anlamına gelen pérdo kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Bu cinsin adı ilk olarak Gaius Plinius Secundus (M.S. 23-79) kullanılmıştır; Plinus Naturalis Historia`yı yazmasıyla tanınan yazar, doğa bilimci Roma´lı komutandır; Plinus´a göre cinsin adı bu bitkilerin eşekler otladığında neden olduğu gürültülü etkilere atıfta bulunur. Cins 1753 yılında Species Plantarum´da Linneaus tarafından yayınlanmadan önce 1718 yılında bu bitki grubuna Fransız botanikçi Sébastien Vaillant tarafından Onopordon adı verilmişti. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

İki yıllık otsu bir türdür. Gövde güçlü, boylu boyunca kanatlı-dikenli, örümcek ağsı, nadiren salgılı tüylüdür. Yapraklar iğne dikenli, basit, telek loblu, sığ veya derin tüysü bölmeli; dip yapraklar çoğunlukla gövde yapraklarından daha geniştir. Çiçek kurulu tepecik, tekil veya yalancı şemsiye şeklinde; involukrum yarım küresel veya küremsi; filariler çok sıralı, katmerli, ± mızraksı, köselemsi ve dikensi uçlu; dışta kalan filariler bazen üçgen biçimli, dik veya geriye doğru kıvrımlı; çiçek tablası derin, dişcikli, saçaklı, oyuklu; çiçekler borumsu, erdişi; taç yaprakların üst geniş kenarı asimetrik, şeritsi loblu, genellikle leylak rengi veya eflatunumsudur. Meyve sert kabuklu, dört köşeli, yanal olarak yassı, kırışık; papus tüyler çok sıralı, az pürüzlü, kısa sakallı veya tüylü, tabanda halka şeklinde bitişiktir ve sonraları dökülür.

listMap

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Onopordum türleri: O.acanthium, O.anatolicum, O.armenum, O.boissierianum, O.bracteatum, O.candidum, O.canum, O.carduchorum, O.caricum, O.davisii, O.hasankeyfense, O.heteracanthum, O.illyricum, O.majori, O.myriacanthum, O.polycephalum, O.rhodense, O.sibthorpianum, O.sirsangense, O.spp., O.tauricum, O.turcicum

Kaynaklar

Davis, 1975, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:5 Page:356
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Onopordum spp.. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 9, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Onopordum-spp.
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Onopordum etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler