floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Phlomis rigida
 
Ardıçlı / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen
Phlomis rigidaPhlomis rigidaPhlomis rigida
Gözlem bildir
Diriçalba
Lamiaceae / Phlomis / Phlomis rigida
mapmapmapmapmapmapmapmap
Diriçalba (Phlomis rigida) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 300-2000 m yükseklikler arasında; bozkırlar, çam korulukları ve meşe çalıklarında; taşlık hendeklerde gözlemlenebilir. 

Bilimsel olarak Phlomis rigida Labill. şeklinde tanımlanır.

Phlomis etimolojisi

Phlomis eski Yunancada 'alev' anlamına gelen phlox kelimesinden türetilmiştir; bitki yapraklarının eskiden fitil olarak kullanılmasına işaret eder.  Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Labill. kısaltması bilim insanı Jacques Labillardière (1755-1834) için kullanılmıştır; Labillardière Fransız bir botanikçidir.

Morfoloji


50-125 cm boylanabilen bir türdür; yüzeyler uzun karışık tüylerle kaplıdır, tüyler yaygın ve salgısızdır. Yapraklar soluk yeşil ve buruşuktur; dip yapraklar 5-30 x 2-10 cm boyutlarda, dikdörtgenimsi veya mızraksı, küt uçlu, kısaca kamamsı, tabanı yuvarlağımsı veya kesik, kenarları kütdişçikli veya küt dişlidir, yaprak sapı 10 cm´e kdar uzun olabilir. Sap yaprakları mızraksı, saplı ve halka dizilimli çiçek durumundan daha uzuncadır. Halka dizilimli çiçek durumu 3-5 adettir, herbiri birbirlerinden ayrık, 6-8 cm çapta ve çok çiçeklidir. Brakteoller çok sayıdadır, 20-25 mm uzunlukta, bizsi ve yukarı doğru kıvrımlıdır, yoğun uzun-kıllıdır. Çanak 15-23 mm, basık yıldızsı-kaba tüylüdür, ayrıca 10 mm uzunlukta çok sayıda kıldan oluşan ikincil tüy örtüsü bulunur, dişler 8-10 mm yumurtamsı-ucu kesiktir, sonraları bizsi şekil alır. Taç 40-50 mm uzunlukta ve pembedir, üst dudak miğfersidir. Sert kabuklu küçük meyvenin uç kısmı havlıdır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Phlomis rigidaArdıçlı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Phlomis türleri: P.amanica, P.angustissima, P.armeniaca, P.bourgaei, P.bruguieri, P.brunneogaleata, P.capitata, P.carica, P.chimerae, P.fruticosa, P.grandiflora, P.integrifolia, P.kotschyana, P.kurdica, P.lanceolata, P.leucophracta, P.linearis, P.longifolia, P.lunariifolia, P.lycia, P.monocephala, P.nissolii, P.oppositiflora, P.physocalyx, P.pungens, P.rigida, P.russeliana, P.samia, P.sieheana, P.sintenisii, P.syriaca, P.viscosa




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)