floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Prunella vulgaris
 
Akçakoca / Düzce - Ekim 2019 © Serdar Ölez
Prunella vulgarisPrunella vulgarisPrunella vulgarisPrunella vulgarisPrunella vulgarisPrunella vulgarisphotos
Gözlem bildir
Gelinciklemeotu
Lamiaceae / Prunella / Prunella vulgaris
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Gelinciklemeotu (Prunella vulgaris) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2900 m yükseklikler arasında; tarlalar, koruluklar, yol kenarları, sıklıkla dere boyları ve nemli toprak yığınlarında yetişirler.

Bilimsel olarak Prunella vulgaris L. şeklinde tanımlanır.

Prunella etimolojisi

Prunella cins adı Latincede 'bir boğaz iltihabı' anlamına gelen brunella kelimesinden türetilmiştir; cins bu hastalığın tedavisınde kullanılmaktadır.

vulgaris etimolojisi

Vulgaris {Latince}: genel, alelade, sıradan. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


6-40 cm boylanabilen, dik veya yukarı doğru yükselen gövdeli, otsu bir türdür. Yapraklar saplı, yumurtamsı-dikdörtgenimsi, küt uçlu, tam kenarlı veya zayıfça küt dişli, bazen iki derin tüysü, tüysüz veya ± tüylüdür. Çiçeklenme Mayıs-Eylül ayları arasında; çiçek durumu top başlı veya kısaca başağımsı; brakte kırmızımsı veya siyahımsı-eflatun, kenarlar kirpikli; çanak alt dudağı 2 loblu, üst dudağı tepesi kesik ve 3 dikensi uçlu dişli, girintiler yanal ve orta dişler arası yuvarlağımsı; taç derin menekşe rengi veya lavanta-mavi ve 9-15 mm uzunluktadır. Meyve sert kabuklu, karankula dışında 1.8 x 1.1 mm boyutlardadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Prunella vulgarisÇobanyıldızı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Prunella vulgarisPülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Prunella vulgarisTurnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Prunella vulgarisKalekaya / Onikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Prunella vulgarisAkçakoca / Düzce
Ekim 2019 ©Serdar Ölez
Prunella vulgarisEğrisöğüt / Pınarbaşı / Kayseri
2002 ©Ayşe Mine Özkan v.d.
Prunella vulgarisDilek Milli Parkı / Kuşadası / Aydın
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Prunella vulgarisGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Prunella vulgarisKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Prunella vulgarisAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Prunella vulgarisUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Prunella vulgarisKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Prunella vulgarisKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Prunella vulgarisPülümür / Tunceli
Mayıs 2020 ©Metin Armağan

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Prunella türleri: P.grandiflora, P.laciniata, P.orientalis, P.vulgaris




Kaynaklar
  1. Davis, 1982, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:7 Page:295
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)