Aksöğüt (Salixalba) Söğütgiller (Salicaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye´nin yanı sıra Kuzey Batı Afrika, Asya ve Batı Sibirya’da da yayılış gösterir. Deniz seviyesinden 2000 m yüksekliklere kadar; göl ve akarsu kenarlarında gözlemlenebilir.
Bilimsel olarak Salixalba L. şeklinde tanımlanır.
Salix etimolojisi
Salix {Latince}: söğüt ağacı.
alba etimolojisi
Alba Latincede beyaz anlamına gelir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
Gövdeleri düzgün silindir biçiminde, kabuğu boz renkte olup yaşlandıkça uzunlamasına yarıklar görülen ve 30 m‘ye kadar boylanabilen uzun ağaçlardır. Genç sürgünler, tomurcuklar ve genç yaprakların alt yüzleri ipek gibi yumuşak beyaz tüyler ile örtülmüştür. Uç tomurcuğu pseudo-terminaldir. Tomurcuklar mızraksı-dikdörtgenimsi şekilde, sarmal dizilişli, küçük, yandan basık, sivri uçlu ve hafif tüylüdürler. Sürgünler oldukça ince, dik ya da sarkık halde, başlangıçta açık zeytini yeşil renkte ve tüylüyken, daha sonraları tüyler dökülür, açık kahve, kirli koyu kahverengine dönüşür, esnek, kolay kırılmaz, gevrek değildir. Yapraklar dar-mızraksı veya şerit halinde, 6-10x1-3 cm boyutlarında, orta kısmı geniş, sap ve uç kısmına doğru sivrileşir, kenarları çok ince dişli, önceleri her iki yüzü tüylü, daha sonra üst yüzündekiler dökülür ve üst yüz koyu yeşil renkte, alt yüz tüylü olup mavimsi renktedir. Yaprak sapı 5-8 mm uzunlukta, guddesiz, sapın sürgün üzerindeki izi geniş V şeklinde ve üzerinde 3 iletim demeti izi vardır. Yaprak orta ve yan damarlar her iki yüzde de belirli ve sarı renktedir. Kulakçık az gelişmiş ya da hiç bulunmaz (Skvortsov ve Edmondson, 1982). Dişi ve erkek çiçekler başak şeklinde toplanır, dişi başaklar erkek başaklardan kısa olup 4,5 cm uzunlukta ve ince, dik, silindir görünüşünde, silindirin aşağısına doğru seyrek çiçekli, erkek başaklar 6,5 cm uzunlukta, kalınca yay görünüşünde ve silindir biçiminde, çiçekler sık olarak bulunur. Erkek çiçekler 2, nadir olarak 3 stamenlidir. Stamenler 0,5-0,6 mm uzunlukta, brahteler sarı renkte, tüylü, birisi arkada, diğeri önde olmak üzere 2 bal bezesi vardır. Stamen sapçığının alt bölümü beyaz tüylüdür, çiçek tozu kesesi sarı renkte, dişi çiçeklerde brahteler erkek çiçeklerdekine benzer ancak bir bal bezelidir. Ovaryum tüysüz, çok kısa saplı, dişicik borusu kısa, tepecik bölünmüş durumdadır. Çiçeklenme yapraklanma ile birlikte olur. Çiçeklenme zamanı nisan-mayıs aylarıdır (Skvortsov ve Edmondson, 1982).
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
Skvortsov, A.K., Edmondson, J.R. 1982. Salix L. In: Davis PH (ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 7, pp. 694-716. Edinburgh; Edinburgh University Press.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)