Silene dumanii

Kırklar / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Morkıyışak

Caryophyllaceae / Silene / Silene dumanii

Morkıyışak (Silene dumanii) Karanfilgiller (Caryophyllaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Fırat alt bölgesinde yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Silene dumanii Kandemir, G.E.Genç & I.Genç şeklinde tanımlanır. Silene Yunan mitolojisinde Orman Tanrısına verilen ismin dişil halidir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Kandemir kısaltması bilim insanı Ali Kandemir (2007) için kullanılmıştır. G.E.Genç kısaltması bilim insanı Gülay Ecevit Genç için kullanılmıştır; Genç Türk farmasotik botanikçidir; Herboloji, Bitki Biyolojisi, Bitki Anatomisi, Sistematik Botanik konularında araştırmalar yapmaktadır. I.Genç kısaltması bilim insanı İlker Genç için kullanılmıştır; Genç Türk famasotik botanikçidir; Temel Eczacılık Bilimleri, Farmasötik Botanik, Bitki Koruma, Yaşam Bilimleri, Bitki Biyolojisi, Sistematik Botanik konularında araştırmalar yapmaktadır.

Morfoloji

Çok yıllık otsu bir türdür. Çiçekli dallar 9–20 cm boylu, dik ve yaklaşık 1–2 mm in çapta, yeşil, salgılı, ucu aşağı doğru cılız tüylüdür. Yapraklar çift biçimli; kısır saplardaki ve dip yapraklar ispatulaması veya ters yumurtamsı, uzun saplı, küt veya dikensi uçlu, 35–50 mm, havlı, özellikle yaprak kenarları salgılıdır; sap yaprakları yumurtamsı veya eliptik, dikensi veya keskin uçlu, sapsız ve 11–36 x 5–14 mm boyutlardadır. Brakteler sap yapraklarına benzer fakat belirgin daha küçüktür, salgılıdır. Çiçekler 3–5´i birarada dikazyum talkım veya dikazyum salkımlarında, ana eksenin bir çiçekle (veya nadiren monokazyum) sonlandığı yapıdadır; çiçek kümesi sapı yaprak koltuklarından çıkar ve yaklaşık 11 mm´dir. Çanak eflatunumsu, 8–11.5 mm ve 10 belirgin damarlıdır, yapışkan ve yoğun salgılı tüylüdür, şişik ve meyve zamanı antofor etrafında hafifçe büzüktür; dişler 1 mm uzunlukta, üçgen biçimli ve kenarlar tüylüdür. Taç beyazımsı, 11–16 mm çapta; üst geniş kısmı 3–4 mm ve neredeyse tabana kadar bölünmüştür; dip kısım cılız tüylüdür; coronal tomurcuk kabuğu dikdörtgenimsi-şeritsi ve yaklaşık 2 mm´dir. Ercikler tüysüz ve 13–19 mm´dir; başçıklar 1 mm´dir ve çanaktan dışarı taşar. Ovaryum yaklaşık 3.5 mm ve tüysüzdür. boyuncuk 3 tane ve yaklaşık 14 mm´dir. Antofor 3 mm´ye kadar uzun ve cılız tüylüdür. Kapsül neredeyse-yumurta biçimli, tüysüz ve 8–10 mm´dir; dişler keskin uçlu, kıvrımlı, çanak kadar uzun veya hafifçe taşmıştır. Tohumlar 1.0 x 0.7 mm, kahverengi, yuvarlağımsı-böbrek şeklindedir.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Silene türleri: S.acaulis, S.aegyptiaca, S.akmaniana, S.amana, S.ampullata, S.anatolica, S.apetala, S.araratica, S.argaea, S.argentea, S.arguta, S.armena, S.armeria, S.atropurpurea, S.aydosensis, S.azirensis, S.baccifera, S.balansae, S.bayburtensis, S.behen, S.bellidifolia, S.bilgilii, S.birandiana, S.bithynica, S.bolanthoides, S.brevicalyx, S.brevicaulis, S.bupleuroides, S.caesarea, S.capillipes, S.capitellata, S.caramanica, S.cariensis, S.cartilaginea, S.caryophylloides, S.caucasica, S.cephalantha, S.chaetodonta, S.chlorifolia, S.choruhensis, S.cirpicii, S.colorata, S.compacta, S.confertiflora, S.conica, S.coniflora, S.conoidea, S.coronaria, S.crassipes, S.cretica, S.cryptoneura, S.cserei, S.delicatula, S.demirizii, S.denizliensis, S.densiflora, S.dianthoides, S.dichotoma, S.discolor, S.doganii, S.dumanii, S.duralii, S.echinospermoides, S.eminentis, S.eremitica, S.erimicana, S.ermenekensis, S.ertekinii, S.euxina, S.fabaria, S.falcata, S.fenzlii, S.frivaldszkyana, S.fuscata, S.gallica, S.gevasica, S.gigantea, S.guerbuezii, S.hamzaogluii, S.haradjianii, S.heldreichii, S.inclinata, S.isaurica, S.italica, S.kemahensis, S.konuralpii, S.kotschyi, S.koycegizensis, S.lasiantha, S.latifolia, S.laxa, S.lazica, S.leptoclada, S.longipetala, S.lucida, S.lycaonica, S.lydia, S.macrodonta, S.magenta, S.manissadjianii, S.marschallii, S.miksensis, S.monerantha, S.montbretiana, S.multifida, S.muradica, S.nemrutensis, S.nerimaniae, S.noctiflora, S.nocturna, S.nuncupanda, S.odontopetala, S.oligotricha, S.olympica, S.oreades, S.oreophila, S.otites, S.ozyurtii, S.paphlagonica, S.papillosa, S.peduncularis, S.pendula, S.pharnaceifolia, S.phrygia, S.pungens, S.rhynchocarpa, S.rigidula, S.ruscifolia, S.salsuginea, S.saxatilis, S.sclerophylla, S.scythicina, S.sedoides, S.skorpilii, S.sordida, S.spergulifolia, S.splendens, S.squamigera, S.stenobotrys, S.subconica, S.supina, S.surculosa, S.swertiifolia, S.tenuiflora, S.thymifolia, S.tunicoides, S.urvillei, S.viridiflora, S.viscaria, S.viscosa, S.vulgaris, S.yildirimlii

Kaynaklar

Kandemir, Ali & Ecevit Genç, Gülay & Genc, Ilker. (2012). Silene Dumanii (Caryophyllaceae), a New Species from East Anatolia, Turkey. Annales Botanici Fennici. 46. 71-74. 10.5735/085.046.0109.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Silene etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler