Gezik (Tamarixtetrandra) Ilgıngiller (Tamaricaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye´nin yanı sıra Güneydoğu Avrupa, Kıbrıs, Kırım, Kafkasya ve Lübnan’da da doğal yayılış gösterir.
Bilimsel olarak Tamarixtetrandra Pall. ex M.Bieb. şeklinde tanımlanır. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Pall. kısaltması bilim insanı Peter(Pyotr) Simon von Pallas (1741-1811) için kullanılmıştır. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.
Morfoloji
İnce, yanlara ayrılmış ya da sarkmış kamçı görünüşünde dallara sahip; 2-3 m ye kadar boylanabilen çalı veya küçük ağaçlardır; tüysüz veya küçük siğilli (papilloz)dir. Kabukları siyahımsıdır. Pulsu yaprakları 1-5 mm uzunluğunda, tabanda çok az daralmış yumurtamsı-şerit şeklinde, parlak yeşil renkli, sivri uçlu ve zarımsı kenarlıdır. İlkbaharda (Mayıs), önceki yılın sürgünlerinde oluşan 30-60 mm uzunluğunda ve 6-7 mm genişliğinde olan rasemoz çiçek kurulundaki çiçekler eksene az-çok seyrek dizilmişlerdir. Çiçek kurulunun en azından alttaki brahteleri, kurulda yer alan çiçeklerin saplarından daha uzundur. Brahteler yumurtamsı şekilde ve tepede birden daralarak uzamıştır; zarımsı ucu haricinde yeşil yapraksıdır. Çiçekleri 4 parçalıdır. Çanak 0,5-1,5 mm uzunluğundadır; çanak yapraklar tam kenarlı, dıştakiler omurgalı ve sivri uçlu, içtekiler ise küt ve kısadır. Her bir çiçeğin sapı çanak yapraklardan daha kısadır. Taç yaprakları (2,2-) 2,4-3 mm uzunluğunda ve düşücüdür; parlak pembe (Bailey, 1977; Krüssman, 1978) veya beyaz (Baum, 1968) renkte ve yumurtamsı-eliptik şekildedir. Stamenler genellikle 4 tanedir; bazen 1-3’ü taç yaprakların önünde bulunur; tabanda dar olarak birleşmiş olmalarına rağmen serbest görünürler (Baum, 1967; Baum, 1968; Gökmen, 1973; Bailey, 1977; Krüssman, 1978).
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
Baum, B. 1967. Tamarix L. In: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol. 2, pp. 349-352. Edinburgh University Press.
Baum, B. 1968. Tamarix. In: Tutin GT, Heywood VH, Burges NA, More DM, Valentine DH, Walters SM & Webb DA, (eds). Flora Europaea, Rosacea to Umbelliferae. Vol. 2, Second Edition Cambridge University Press.
Gökmen, H. 1973. Kapalı Tohumlular Angiospermae 1. cilt, T.C. Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Sıra No: 564, Seri No: 53, Şark Matbaası, Ankara.
Krüssmann, G. 1978. Manual of Cultivated Broad-Leaved Trees&Shrubs, Vol. III. ISBN: 0-88192-006-1.
Bailey, L.H. 1977: Manual of Cultivated Plants, 16. baskı, 1116 p., Macmillan Publishing CO., USA.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Ovaçiftlik / Yeşilhisar / Kayseri
Ağaşenliği / Pülümür / Tunceli
