floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus hartwissiana
 
Onikişubat / Kahramanmaraş - Temmuz 2021 © Mustafa Gökmen
Quercus hartwissianaQuercus hartwissianaQuercus hartwissianaQuercus hartwissianaQuercus hartwissiana
Gözlem bildir
Istranca meşesi
Fagaceae / Quercus / Quercus hartwissiana
mapmapmapmapmapmapmapmap
Istırancameşesi (Quercus hartwissiana) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 20-1300 m yükseklikler arasında; nemli alanlarlardaki geniş yapraklı ve karışık ormanlarda doğal gelişim gösterir. 


Quercus hartwissiana Türkçede ıstırancameşesi olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Quercus hartwissiana Steven şeklinde tanımlanır.

Quercus etimolojisi

Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

hartwissiana etimolojisi

Hartwissiana tür adı Nicolai Anhorn von Hartwiss (1793-1860)`e ithafen adlandırılmıştır. Hartwiss Alman asıllı bir Rus botanikçi, bitki kaşifi ve bitki yetiştiricisiydi; önce Rus ordusunda görev yaptı, sonraları babasının malikanesinde çalıştı, 500 çeşit meyve ağacı ve gül koleksiyonu oluşturdu; 1824`te Nikita`daki Rus İmparatorluk Botanik Bahçesi`ne dirktör olarak atandı; Hartwiss ayrıca Gürcistan ve Kırım`daki bitki toplama keşifleri ve gül yetiştiriciliği ile de anılmaktadır.

Steven etimolojisi

Bilimsel adlandırmada kullanılan Steven ismi türün ilk kez Christian von Steven (1781-1863) tarafından yayınlandığını belirtir; Steven Fin asıllı Rus bir botanikçi ve böcekbilimcidir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Steven kısaltması bilim insanı Christian von Steven (1781-1863) için kullanılmıştır; Steven Fin asıllı Rus bir botanikçi ve böcek bilimcidir.

Morfoloji


35 m’ye kadar boylanabilen, kışın yaprağını döken düzgün gövdeli dar tepeli ağaçlardır. Kabuk gri-kahverengi, düzenli, dar aralıklarla boyuna derin çatlaklıdır. Genç sürgünler koyu kırmızımsı kahverengi, çıplak ve parlaktır. Yapraklar çoğunlukla ters yumurtamsı, bazen dikdörtgenimsi-ters yumurtamsı formda ve 12 x 7 cm boyutlardadır; yaprak kenarları düzenli aralıklarla 7-10 çift sığ lobludur, loblar yuvarlakça ve küt uçludur; çoğunlukla her iki yüzü de çıplak veya yapraklar gençken basit veya yıldız tüylerle örtülüdür, tüyler sonradan dökülür ancak damarlar üzerinde seyrek yıldız tüyler kalır; 7-10 (-12) çift damarlıdır, damarlar birbirine az çok paralel uzanır. Yaprak sapı 2-3 cm uzunluğunda ve çıplaktır. Meyvelenme temmuz-ağustos ayları arasında gerçekleşir ve meyveler 1 yılda olgunlaşır. Kadeh 15-20 mm çapında ve yarım küre şeklindedir; kadeh pulları düzenli sıralar halinde birbiri üzerine kapanmıştır, ancak kadeh pullarının sivri uçları serbesttir. Meyve sapı 2-7 cm uzunluğundadır ve 1-4 meyve taşır. Palamut 8-20 mm boyundadır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Quercus hartwissianaOnikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Quercus hartwissianaOnikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Quercus hartwissianaKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Quercus hartwissianaPülümür, Karagöz köyü, 1700-2000 m / Tunceli
Haziran 2022 ©Mehmet Yavuz PAKSOY

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
YETERSİZ VERİ / DATA DEFFICIENT
Yeterli bilgi bulunmamaktadır. Tükenme riski değerlendirmesi yapılamamaktadır.

Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  3. Quercus hartwissiana. (2021, March 31). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved August 18, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Quercus_hartwissiana
  4. Quercus hartwissiana Steven. (2021). Plants of the World Online. https://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:296236-1
  5. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  6. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  7. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  8. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)