floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus ithaburensis
 
Hacıkadın / Keçiören / Ankara - Nisan 2020 © Mustafa Gökmen
Quercus ithaburensisQuercus ithaburensisQuercus ithaburensisQuercus ithaburensisQuercus ithaburensisQuercus ithaburensis
Gözlem bildir
Anadolu palamut meşesi
Fagaceae / Quercus / Quercus ithaburensis
Palamutmeşesi (Quercus ithaburensis) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Ergene, Güney Marmara, Batı Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 50-1700 m yükseltiler arasında seyrek, dağınık park görünümünde saf çalılıklar kurduğu gibi diğer meşe türleri ile veya Pinus brutia, P. pinea ve Juniperus türleri ile karışıklığa girer (Hedge ve Yaltırık, 1982).


Bilimsel olarak Quercus ithaburensis Decne. şeklinde tanımlanır. Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. İthaburensis adı türün menşe bölgesi olan Thabor Dağı΄na (İsrail) atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Decne. kısaltması bilim insanı Joseph Decaisne (1807-1882) için kullanılmıştır.
Morfoloji
15 m΄ye, nadiren 25 m΄ye kadar boylanabilen, kışın yaprağını döken, geniş tepeli, kalın dallı bir ağaçtır. Genç sürgünler kalın, boz yeşilimsi sarımtırak-gri renklidir ve üzerleri keçe gibi sık tüylerle örtülüdür. Tomurcukları büyük dolgun-yumurta biçimindedir, köşeli ve açık sarımtırak-kahverengi pulludur; pulların üzeri tüylüdür ve kenarları kirpiklidir. Yapraklar çok değişken şekillidir ancak genellikle yumurtamsı veya dikdörtgenimsi formda ve 5-9 x 3-5 cm boyutlardadır; sürgün üzerinde hemen hemen eşit aralıklarla yer alır. Kenarlar 5-8 sığ veya derin lobludur; lobların ucu kılçıksı çıkıntılıdır. Ayanın üst yüzü donuk yeşil, yıldız tüylü, alt yüzü ise grimsi-yeşil ve sık yıldız tüylerle örtülüdür. Yaprak sapı 1-3.5 cm uzunluğundadır. Meyve iki yılda olgunlaşır. Kupula şekli ve büyüklüğü bakımından çok değişkendir. Kadeh yarıküre veya kase biçiminde, 2-4 cm çapında, hemen hemen sapsızdır. Kadeh pulları (tırnaklar) çok uzun ipliksi-şeritsi, kalın ve köşeli, düz, dağınık veya geriye kıvrık olup üzeri tüylüdür, bekledikçe odunlaşır. Kadeh palamutun 2/3 ünü içine alır (Hedge ve Yaltırık, 1982).


Gözlemler
Samut / Akyurt / Ankara
Ekim 2021 ©Serdar Ölez
Sulakyurt / Kırıkkale
Temmuz 2018 ©Ahmet Demirtaş
Ulaş / Kırıkkale
Ekim 2017 ©Ahmet Demirtaş
Hacıkadın / Keçiören / Ankara
Nisan 2020 ©Mustafa Gökmen
Gemiş / Çardak / Denizli
Mart 2020 ©Mustafa Gökmen
Hacıkadın / Keçiören / Ankara
Kasım 2017 ©Ahmet Demirtaş
Öbektaş / Emirgazi / Konya
Temmuz 2017 ©Ahmet Demirtaş
Karallı / Kızılırmak / Çankırı
Haziran 2017 ©Ahmet Demirtaş
IUCN Kırmızı Liste Kategorisi
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlı ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Q. ithaburensis taksonları: Quercus ithaburensis subsp. macrolepis
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica, Q.x
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Hedge, I., Yaltirik, F. 1982. Quercus L. pp. 659-683 In: Davis P. H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7. – Edinburgh.
  3. Quercus ithaburensis subsp. macrolepis: Sistematica, Etimologia, Habitat. (2021, April 28). Un Mondo Ecosostenibile. https://antropocene.it/en/2019/02/17/quercus-ithaburensis-subsp-macrolepis/
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)