Cyanus triumfettii

Dereboyu / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Delikapele

Asteraceae / Cyanus / Cyanus triumfettii

Delikapele (Cyanus triumfettii) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 500−3500 m yükseklikler arasında; çam ormanları, meşe korulukları, dağ bozkırları, kayalık yamaçlar ve meralarda gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Cyanus triumfettii (All.) Dostál ex Á.Löve & D.Löve şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. All. kısaltması bilim insanı Carlo Allioni (1728-1804) için kullanılmıştır. Dostál kısaltması bilim insanı Josef Dostál (1903-1999) için kullanılmıştır. Á.Löve kısaltması bilim insanı Áskell Löve (1916-1994) için kullanılmıştır. D.Löve kısaltması bilim insanı Doris Benta Maria Löve (1918-2000) için kullanılmıştır.

Morfoloji

Çok yıllık toprak altı gövdesi sürünücü, verimsiz rozet şeklinde gelişmiş, gövde bitkinin tabanı dışında yükselmez. Gövde (5−)10−60 cm, dik ya da nadiren yükselici, az dallanmış ya da dallanmamış. Yapraklar yoğun kaba tüylü, bazen tüysüzleşmiş; genişçe mızraksı ilâ şeritsi-mızraksıya kadar veya şeritsi, alt saplı, bazen telek loplu, gövde yaprakları sapsız, sıklıkla dar kayıcı. İnvolukrum 15−22 × 8−15(−20) mm, yumurtamsı. Tırnaklar küçük ilâ orta boya kadar (bazen filarilerin tabanına yakın kısmında gizlenmiş), kayıcı koyu kahverengi kenarlı çok sayıda gümüş renkli (1,5−)2−3(−4) mm kirpikli. Kenar çiçekleri ışınsal olarak yayık, mavi, çok nadiren pembe veya menekşe moru, merkezde çiçekler menekşe moru. Kapçıklar (meyveler) 4−5 mm; sorguç 1−2,5 mm.

Gözlemler

Soğuksu / Gediz / Kütahya
Nisan 2024 ©Serdar Ölez Cyanus triumfettii

Sarıgül / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez Cyanus triumfettii

Bardakçı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez Cyanus triumfettii

Dereboyu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez Cyanus triumfettii

Cyanus triumfettii eşisimleri/sinonimleri: Centaurea triumfettii, Cyanus triumfettii subsp. triumfettii
Türkiye´de doğal yayılan diğer C. triumfettii taksonları: Cyanus triumfettii subsp. axillaris
Türkiye´de doğal yayılan diğer Cyanus türleri: C.bourgaei, C.cheiranthifolius, C.eflanensis, C.germanicopolitanus, C.lanigerus, C.matthiolifolius, C.nigrifimbrius, C.pichleri, C.pinardii, C.raimondoi, C.reuterianus, C.segetum, C.tchihatcheffii, C.thirkei, C.triumfettii, C.woronowii

Kaynaklar

Eker İ, Kaya A, Çelik A, Eker N. (2024). “İbuflora (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kampüs Florası)”. http://www.ibuflora.com.
Wagenitz G (1975). Centaurea triumfettii All., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 5: 576.

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Cyanus triumfettii. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 22, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=1183
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.