floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Quercus infectoria
 
Karol Deresi / Pülümür / Tunceli - Eylül 2019 © Ahmet Demirtaş
Quercus infectoriaQuercus infectoriaQuercus infectoriaQuercus infectoriaQuercus infectoriaQuercus infectoriaphotos
Gözlem bildir
Mazı Meşesi
Fagaceae / Quercus / Quercus infectoria
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Mazımeşesi (Quercus infectoria) Kayıngiller (Fagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye´nin yanı sıra Yunanistan, Kafkasya, İran, Irak, Kıbrıs, Lübnan, Suriye ve İsrail’de de yayılış gösterir. 150-850 m yükseltiler arasında; diğer meşe taksonları ve kızılçam ile karışıma girer veya yalancı maki içerisinde yer alır.

Türkçe literatürde genellikle Mazımeşesi olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde zindiyen olarak bilinir. Bilimsel olarak Quercus infectoria Oliv. şeklinde tanımlanır.

Quercus etimolojisi

Quercus Latincede doğrudan `meşe` anlamındadır; muhtemelen Kelt dilinde `iyi` anlamına gelen quer ve `ağaç` anlamına gelen cuez kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

infectoria etimolojisi

Infectoria sözcüğü ΄hastalık kapmış olmak, kirlenmek, hasar görmek΄ anlamına gelen İngilizce infecten kelimesinden; infecten kelimesi ise ΄boyamak, rengini bozmak, emprenye etmek, lekelemek, hastalıkla kontamine etmek΄ anlamına gelen Latince infectus kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Oliv. kısaltması bilim insanı Daniel Oliver (1830-1916) için kullanılmıştır.

Morfoloji


20 m’ye kadar boylanabilen, geniş tepeli, kışın yaprağını döken ya da yarı her dem yeşil çalı veya ağaçlardır. Gövde kabuğu gri renkte ve boyuna derin çatlaklıdır. Genç sürgünler kırmızımtırak veya sarımtırak kahverengindedir. Tomurcukları kestane kırmızısı rengindedir ve pulların kenarı kirpiklidir. Yapraklar derimsi dokuda, 40-70 (100) x 10-45 mm boyutlarda ve genellikle yumurtamsı-dar dikdörtgenimsi formdadır, ancak yapraklar boyut ve renk bakımından çok değişkendir; kenarları çoğunlukla ondülelidir, 4-8 loplu, üçgenimsi dişli veya tamdır; 6-11 çift damarlıdır; dip kısmı yuvarlakça veya geniş kama şeklindedir; alt yüzey (bazen üst yüzey de) önceleri seyrek yıldızımsı tüylü, sonraları çıplaktır. Yaprak sapı 1-15 (-25) mm uzunluğundadır. Yaprak dökülmesi özelikle ılıman geçen kışlarda yeni yapraklar çıkıncaya kadar devam eder. Kadeh 10-18 mm çapında ve yarım küre biçiminde veya geniş ağızlıdır; sapsızdır veya da 10 mm uzunluğunda bir sap ucunda tek olarak veya ikisi bir arada yer alır; kadeh palamudun 1/3 veya 2/3 kısmını içine alır; kadeh pulları birbiri üzerine sıkıca kapanmıştır ve tüylüdür.

Türkiye’de iki alttürü bulunur. Bu iki alttür aşağıdaki morfolojik özellikleriyle birbirinden ayrılır:

1.Yapraklar geniş ters yumurta biçiminde, 2-5(8) cm boyunda, 1-3 (4) cm eninde, kenarları belirgin olarak dilimli ya da sivri dişli, yaprak sapı kısa 1-5(10) mm ...subsp. infectoria

1.Yapraklar büyük 5-10 cm boyunda, 2-4 cm eninde, ters yumurta, dar dikdörtgenimsi biçimde, kenarları dilimli sivri dişli ya da tam kenarlı, sapı uzun (-3) 15- 20 (30) mm ...subsp. veneris



listMaplistPiclist

Gözlemler


Quercus infectoriaMenderes / İzmir
Nisan 2024 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaTahtaköprü / Antakya / Hatay
Mart 2023 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaSamut / Akyurt / Ankara
Ekim 2021 ©Serdar Ölez
Quercus infectoriaKovuklu / Pülümür / Tunceli
Eylül 2019 ©Ahmet Demirtaş
Quercus infectoriaSarıabalı / Serik / Antalya
Kasım 2017 ©Ahmet Demirtaş
Quercus infectoriaTurnadere / Pülümür / Tunceli
Eylül 2019 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaAltunhüseyin / Pülümür / Tunceli 
Eylül 2019 ©Ahmet Demirtaş
Quercus infectoriaGemiş / Çardak / Denizli
Mart 2020 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaKaradut / Kahta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaEskikahta / Kahta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Quercus infectoriaKarol Deresi / Pülümür / Tunceli
Eylül 2019 ©Ahmet Demirtaş

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Q. infectoria taksonları: Quercus infectoria subsp. infectoria, Quercus infectoria subsp. veneris
Türkiye´de doğal yayılan Quercus türleri: Q.aucheri, Q.brantii, Q.cerris, Q.coccifera, Q.dalechampii, Q.frainetto, Q.hartwissiana, Q.ilex, Q.infectoria, Q.ithaburensis, Q.kotschyana, Q.libani, Q.macranthera, Q.petraea, Q.pontica, Q.pubescens, Q.robur, Q.trojana, Q.vulcanica
Gözlem bildirilen diğer Quercus türleri: Q.castaneifolia, Q.glauca, Q.nigra, Q.palustris, Q.rubra, Q.suber




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Hedge, I., Yaltirik, F. 1982. Quercus L. pp. 659-683 In: Davis P. H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7. – Edinburgh.
  3. Yaltırık, F. 1984. Türkiye meşeleri. Yenilik Basimevi. – Istanbul.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)