floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Fraxinus angustifolia
 
Maçahel / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen
Fraxinus angustifoliaFraxinus angustifoliaFraxinus angustifoliaFraxinus angustifoliaFraxinus angustifoliaFraxinus angustifolia
Gözlem bildir
Sivri yapraklı dişbudak
Oleaceae / Fraxinus / Fraxinus angustifolia
Sivridişbudak (Fraxinus angustifolia) Zeytingiller (Oleaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Fraxinus angustifolia Vahl şeklinde tanımlanır. Angustifolia Latincede `dar` anlamına gelen `angustus` kelimesi ile `yaprak` anlamına gelen `folium` kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Vahl kısaltması bilim insanı Martin (Henrichsen) Vahl (1749-1804) için kullanılmıştır.
Morfoloji
30 m boylanabilen, kışın yaprak döken bir ağaçtır. Gövde kabuğu inceden inceye ve derin ağsı yarıklı; sürgün ve sap tüysüz; kış sürgünleri koyu kahverengidir. Yapraklar 3-13 yaprakçıklı tüysü, 15-25 cm uzunluğunda, karşılıklı çift veya üçlü sarmal dizili; yaprakçıklar sapsız, dikdörtgenimsi-mızraksı veya şeritsi-mızraksı, 6-8 x 1.5-2.5 cm, sivri uçlu, taban kamamsı ve tam kenarlı, genellikle belirgin şekilde testere dişli, dişler damarların 1-1½ katı kadar sayıda; her iki yüz tüysüz veya altta yaprak orta damarı boyunca kısa ülgerli; eksen tüysüzdür. Çiçeklenme Nisan ayında, yapraklanma öncesi; çiçek kurulı salkım, yaprak ile dal arası, erdişi, erkek çiçekli veya hem erkek hem dişi çiçekli; çanak ve taç yok; erkek çiçekler iki ercikli; erdişi çiçekler iki ercik ve bir ovaryumlu; boyuncuk kısa ve iki tepeciklidir. Kanatlı meyve (samara) değişken, ters yumurtamsı-dikdörtgenimsi veya mızraksı, 2-4.5 x 0.6-1 cm, küt veya keskin uçludur.


Gözlemler
Kâhta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen
Mercan Deresi / Ovacık / Pülümür
Temmuz 2015 ©Ahmet Demirtaş
Ankara
Mayıs 2017 ©Fuat Turan
Maçahel / Artvin
Temmuz 2019 ©Mustafa Gökmen
Kurtuluş Parkı / Ankara
Nisan 2016 ©Serdar Ölez
Altınpark / Ankara
Şubat 2014 ©Ahmet Demirtaş
IUCN Kırmızı Liste Kategorisi
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan F. angustifolia taksonları: Fraxinus angustifolia subsp. angustifolia, Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa, Fraxinus angustifolia subsp. syriaca
Türkiye´de doğal yayılan Fraxinus türleri: F.angustifolia, F.excelsior, F.ornus, F.pallisae




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)