Campanula glomerata

Borçka / Artvin - Temmuz 2019 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Yumak çanı

Campanulaceae / Campanula / Campanula glomerata

Yumakçanı (Campanula glomerata) Çançiçeğigiller (Campanulaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesinden 2700 m yüksekliklere kadar; çalılıklar, orman kenarları, çayırlıklar, meralar ve benzeri yerlerde gelişim gösterirler.

Bilimsel olarak Campanula glomerata L. şeklinde tanımlanır. Campanula Latincede küçük çan anlamında kullanılır. Glomerata Latincede `ip yumağı` anlamına gelen glomus kelimesinden türetilmiştir; sıklıkla bitkinin yoğun çiçek kurulunu işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

30-60 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövde sert tüylü, dik, basit, yapraklı, sıklıkla kırmızımsıdır. Yapraklar çok değişken; dip ve alt sap yapraklar yumurtamsı-dikdörtgenimsi veya yumurtamsı-mızraksı, nadiren dairesel-böbreksi, kalpsi formda, tabanı yuvarlatılmış veya kamamsı, daralan veya küt uçlu, ince dişli veya düzensiz olarak tırtırlı dişli, yaprak sapı 15 cm; üst yapraklar daha küçük ve dar, sapsız - sıklıkla tabanda gövdeyi kavrar. Çiçeklenme Haziran-Eylül aylarında; çiçek durumu yaprak ile dal arası başağımsı terminal, nadiren sadece terminal; involukral brakte üçgen-yumurtamsı veya geniş kalpsi; çanak loblar dik, mızraksı, 4-6 mm, kalın-sert tüylü; taç yaprak silindirik-huni şeklinde, 15-20 mm, 1/3`ünden bölünmüş, menekşe rengi, mavi veya eflatunumsu-mavi, tüysüz veya ince dış kısmı yumuşak kısa tüylü; tepecik (2-)3`e bölünmüştür. Meyve küremsi kapsül şeklinde; 4-5 x 6-8 mm; ince yumuşak kısa tüylü; tohumlar dikdörtgenimsi, basık, 1 x 0.4 mm, kahverengi ve parlaktır.

listMap listPic list

Gözlemler

Kitirler / Gerede / Bolu
Temmuz 2023 ©Figen Balamur Uğur Campanula glomerata

Cennet Cehennem Vadisi / Hakkari
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez Campanula glomerata

Şampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez Campanula glomerata

Beypazarı / Ankara
Temmuz 2022 ©Serdar Ölez Campanula glomerata

Güroymak / Bitlis
Temmuz 2021 ©Mustafa Gökmen Campanula glomerata

Türkiye´de doğal yayılan diğer C. glomerata taksonları: Campanula glomerata subsp. hispida
Türkiye´de doğal yayılan diğer Campanula türleri: C.acutiloba, C.aghrica, C.ajugifolia, C.akgulii, C.aktascii, C.alisan-kilincii, C.alliariifolia, C.antalyensis, C.argentea, C.armena, C.aucheri, C.axillaris, C.balansae, C.bellidifolia, C.betonicifolia, C.betulifolia, C.bipinnatifida, C.bluemelii, C.bononiensis, C.bornmuelleri, C.buseri, C.cervicaria, C.choruhensis, C.collina, C.conferta, C.coriacea, C.crispa, C.cymbalaria, C.damboldtiana, C.davisii, C.delicatula, C.demirsoyi, C.dersimensis, C.drabifolia, C.ekimiana, C.erinus, C.fastigiata, C.flaccidula, C.fruticulosa, C.glomerata, C.grandis, C.hacerae, C.hagielia, C.haradjanii, C.hedgei, C.hierosolymitana, C.iconia, C.involucrata, C.isaurica, C.jacquinii, C.kirikkaleensis, C.kotschyana, C.koyuncui, C.lactiflora, C.latifolia, C.ledebouriana, C.leucosiphon, C.lingulata, C.lycica, C.lyrata, C.macrostachya, C.macrostyla, C.malatyaensis, C.mardinensis, C.massalskyi, C.medium, C.mugeana, C.munzurensis, C.myrtifolia, C.oligosperma, C.olympica, C.ovacikensis, C.pamphylica, C.patula, C.peregrina, C.persica, C.persicifolia, C.peshmenii, C.phrygia, C.phyctidocalyx, C.pinnatifida, C.podocarpa, C.pontica, C.postii, C.propinqua, C.psilostachya, C.ptarmicifolia, C.pterocaula, C.pubicalyx, C.pulvinaris, C.pyramidalis, C.quercetorum, C.radula, C.ramosissima, C.rapunculoides, C.rapunculus, C.raveyi, C.retrorsa, C.reuteriana, C.rimarum, C.rotundifolia, C.rumeliana, C.saxonorum, C.sclerotricha, C.scoparia, C.seraglio, C.sibirica, C.silifkeensis, C.simulans, C.sivasica, C.sorgerae, C.sparsa, C.spathulata, C.stellaris, C.stevenii, C.stricta, C.strigillosa, C.strigosa, C.telephioides, C.telmessi, C.teucrioides, C.tomentosa, C.trachelium, C.trachyphylla, C.tridentata, C.troegerae, C.yaltirikii, C.yildirimlii
Gözlem bildirilen diğer Campanula türleri: C.poscharskyana

Kaynaklar

Davis, 1978, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:6 Page:17
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Campanula etimolojisi

glomerata etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler