floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Alyssum praecox
 
Pülümür / Tunceli - Haziran 2023 © Mustafa Gökmen
Alyssum praecoxAlyssum praecoxAlyssum praecoxAlyssum praecoxAlyssum praecox
Gözlem bildir
Güzelkuduzotu
Brassicaceae / Alyssum / Alyssum praecox
mapmapmapmapmapmapmapmap
Güzelkuduzotu (Alyssum praecox) Turpgiller (Brassicaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Orta Karadeniz, Asıl Ege, Orta Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Adana alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 1500-2600 m yükseltiler arasında; taşlık yamaçlarda gözemlenebilir.

Bilimsel olarak Alyssum praecox Boiss. & Balansa şeklinde tanımlanır.

Alyssum etimolojisi

Alyssum cins adı Yunanca ´öfke´ ya da ´delilik´ anlamına gelen lyssa sözcüğü ve ´...onsuz´ anlamına gelen a- önekinin birleşiminden türetilmiştir, ´delilik olmadan´ anlamına gelir; kuduz hastalığını iyileştirdiğine dair atıfta bulunduğu sanılmaktadır. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır. Balansa kısaltması bilim insanı Benedict Balansa (1825-1891) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Çok yıllık, az sayıda, gürbüz, sert, yatık veya dar açılı gövdeli, 30 cm´ye kadar. Yapraklar genişçe yumurtamsı, ters yumurtamsı veya ispatula biçimli, az çok küt uçlu, yukarı doğru daha büyük boyutlu. Geniş pulsu kabuklu tüylü, altta kısır sürgün yaprakları kır tüylü, üst yapraklar yeşilimsi. Salkım uzamış, 4-10 cm. Taç yapraklar sarı, girintili veya iki çıkıntılı, dip kısım tam kenarlı. Meyveler daire şeklinde-ters yumurtamsı, küt uçlu veya çentikli gibi, seyrek az sayıda-parçalı yıldızsı tüylü; kapaklar az çok eşitçe şişik. Boyuncuklar tüysüz veya dip seyrek tüylü.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Alyssum praecoxPülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Mustafa Gökmen
Alyssum praecoxÇukurkaya / Darende / Malatya
Nisan 2017 ©Şükrü Karakuş vd.
Alyssum praecoxPülümür / Tunceli
1980 ©Şinasi Yıldırımlı
Benzer taxonlar
Alyssum praecox eşisimleri/sinonimleri: Alyssum praecox var. albiflorum, Alyssum pseudomontanum, Alyssum praecox var. praecox
Türkiye´de doğal yayılan diğer Alyssum türleri: A.aizoides, A.alyssoides, A.amasianum, A.argyrophyllum, A.armenum, A.artwinense, A.aurantiacum, A.aureum, A.baumgartnerianum, A.blepharocarpum, A.bornmuelleri, A.bulbotrichum, A.caespitosum, A.callichroum, A.calycocarpum, A.caricum, A.cassium, A.cephalotes, A.cilicicum, A.condensatum, A.constellatum, A.contemptum, A.corningii, A.corsicum, A.crenulatum, A.cypricum, A.dasycarpum, A.davisianum, A.desertorum, A.discolor, A.dubertretii, A.dudleyi, A.eriophyllum, A.erosulum, A.filiforme, A.floribundum, A.foliosum, A.fulvescens, A.gehamense, A.giosnanum, A.harputicum, A.haussknechtii, A.heterotrichum, A.hirsutum, A.huber-morathii, A.huetii, A.idaeum, A.kaynakiae, A.lenense, A.lepidoto-stellatum, A.lepidotum, A.longistylum, A.lycaonicum, A.macropodum, A.masmenaeum, A.meniocoides, A.minutum, A.misirdalianum, A.mouradicum, A.mughlaei, A.murale, A.nezaketiae, A.niveum, A.obovatum, A.obtusifolium, A.ochroleucum, A.oxycarpum, A.paphlagonicum, A.pateri, A.peltarioides, A.penjwinense, A.pinifolium, A.pogonocarpum, A.praecox, A.propinquum, A.pseudomouradicum, A.pterocarpum, A.samariferum, A.sibiricum, A.simplex, A.smyrnaeum, A.stapfii, A.stribrnyi, A.strictum, A.strigosum, A.stylare, A.sulphureum, A.syriacum, A.szovitsianum, A.tetrastemon, A.thymops, A.tortuosum, A.trapeziforme, A.trichocarpum, A.trichostachyum, A.umbellatum, A.virgatum, A.xanthocarpum




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)