Clinopodium graveolens

Bademlik / İmrahor / Ankara - Mayıs 2020 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Filiskin

Lamiaceae / Clinopodium / Clinopodium graveolens

Filiskin (Clinopodium graveolens) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2200 m yükseklikler arasında; taşlık yamaçlar, bozkırlar, otlaklar, hendekler ve nadas tarlalarında gözlenebilirler.

Bilimsel olarak Clinopodium graveolens (M.Bieb.) Kuntze şeklinde tanımlanır. Clinopodium Yunancada `yatak` anlamına gelen cline kelimesi ile `ayak` anlamına gelen podium kelimesinin birleşiminden türetildiği sanılmaktadır. Graveolens Latincede `yoğun` anlamına gelen gravis kelimesi ile `koku` anlamına gelen olens/olent/olère kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir; türün belirgin ve güçlü bir kokusu olduğuna işaret eder. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır. Kuntze kısaltması bilim insanı Carl Ernst Otto Kuntze (1843-1907) için kullanılmıştır.

Morfoloji

3-30 cm boylanabilen, dik veya yatık gelişim gösteren, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler sıklıkla gevrek ve yoğun uzun tüylü, nadiren salgılı tüylüdür. Yapraklar 5-17 x 3-13 mm boyutlarda, mızraksı, yumurtamsı, ters yumurtamsı veya daire şeklindedir; üst kısım kenarları sığ veya belirgin testere dişlidir; uç kısım dikensidir; yüzeyler salgılı tüylü, kısa havlı, gevrek veya yoğun uzun kıllıdır. Çiçeklenme Mart-Ağustos ayları arasında gerçekleşir; 1-10 adet halka dizilimli çiçek kurulu bulunur, herbir kurul 2-12 çiçeklidir; çanak 5-9 mm uzunlukta, salgılı tüylü ve ± yoğun uzun-tüylüdür, alt dişler 2-3.5 mm uzunlukta, üst dişler 1-2.5 mm uzunluktadır; taç soluk mavi, eflatun veya pembe renktedir ve 8-12 mm uzunluktadır.

listMap

Gözlemler

Sinonim adlandırmalar: Clinopodium graveolens subsp. graveolens
Türkiye´de doğal yayılan diğer Clinopodium türleri: C.acinos, C.alpinum, C.betulifolium, C.caricum, C.cilicicum, C.congestum, C.dolichodontum, C.grandiflorum, C.graveolens, C.hakkaricum, C.insulare, C.menthifolium, C.molle, C.nepeta, C.pamphylicum, C.serpyllifolium, C.suaveolens, C.tauricolum, C.troodi, C.umbrosum, C.vulgare

Kaynaklar

Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Clinopodium graveolens. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 9, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Clinopodium-graveolens-subsp.-graveolens
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Clinopodium etimolojisi

graveolens etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler