floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Crocus speciosus
 
Sarıçalı Dağı / Nallıhan / Ankara - Ekim 2018 © Serdar Ölez
Crocus speciosusCrocus speciosusCrocus speciosusCrocus speciosusCrocus speciosusCrocus speciosusphotos
Gözlem bildir
Çayır çiğdemi
Iridaceae / Crocus / Crocus speciosus
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Çayırçiğdemi (Crocus speciosus) Süsengiller (Iridaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Batı ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye'nin orta ve kuzey kesimlerine, Kafkasya'ya, kuzey İran'a ve Kırım'a özgüdür.


Bilimsel olarak Crocus speciosus M.Bieb. şeklinde tanımlanır.

Crocus etimolojisi

Crocus Yunanca krokos (κρόκος) kelimesinden türetilmiştir; krokos muhtemelen, safran/safran sarı/zerdeçal anlamına gelen İbranice karkōm (כרכום), Aramık kurkama (ܟܟܘܪܟܟܡܡܐ ) ve Arapça kurkum (كركم) kelimelerinden birinden türemiştir.

speciosus etimolojisi

Speciosus Latincede güzel, gösterişli, bakılası anlamlarında kullanılır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji


10-15 cm boylanabilen, çok yıllık, soğanlı bir türdür. Soğan gömleği zarsı veya köselemsi, tabanda halkalar halinde parçalıdır ve bazen paralel liflidir. Yapraklar çiçeklenmeden sonra çıkar, 3-4 adettir ve 4-5 mm genişliktedir; iridiceae ailesine özgü tomurcuk tabanındaki zarsı yaprak yoktur. Çiçeklenme sonbahardadır; brakteol mevcuttur; boyun beyaz veya soluk sarı renkte, tüysüz veya seyrek havlıdır; periant dilimler 2.5-6 x 0.8-2.2 cm boyutlarda, sivrimsi veya belirgin şekilde sivri uçlu; sapçıklar 4-11 mm boyda, tüysüz veya az kabarcıklı, beyaz veya soluk sarı renktedir; başçık 1-2.2 cm boyda ve sarı renktedir; boyuncuk genellikle çok narin dallara bölünmüştür, bölünme sıklıkla 6 kat civarındadır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Crocus speciosusMüderris / Küre / Kastamonu
Kasım 2023 ©Serdar Ölez
Crocus speciosusHasmilos Koyu / Sinop
Ekim 2020 ©Mustafa Gökmen
Crocus speciosusSarıçalı Dağı / Nallıhan / Ankara
Ekim 2018 ©Serdar Ölez
Crocus speciosusKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan C. speciosus taksonları: Crocus speciosus subsp. ibrahimii, Crocus speciosus subsp. ilgazensis, Crocus speciosus subsp. speciosus, Crocus speciosus subsp. xantholaimos
Türkiye´de doğal yayılan Crocus türleri: C.abantensis, C.adanensis, C.aerius, C.ancyrensis, C.antalyensis, C.asumaniae, C.baytopiorum, C.beydaglarensis, C.biflorus, C.boissieri, C.cancellatus, C.candidus, C.chrysanthus, C.danfordiae, C.fauseri, C.flavus, C.fleischeri, C.gargaricus, C.graveolens, C.karduchorum, C.kerndorffiorum, C.kotschyanus, C.leichtlinii, C.lydius, C.mathewii, C.minutus, C.nerimaniae, C.olivieri, C.pallasii, C.paschei, C.pestalozzae, C.pulchellus, C.reticulatus, C.roseoviolaceus, C.sativus, C.scharojanii, C.sieheanus, C.speciosus, C.vallicola, C.wattiorum, C.yakarianus




Kaynaklar
  1. Davis, P. H. (1984). Flora of Turkey and the east Aegean islands Vol:8. Edinburgh University Press.
  2. Türkiye Bitkileri Listesi // bizimbitkiler.org.tr - Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi - 2013. (n.d.). https://www.bizimbitkiler.org.tr/v2/filtre.php?taxon=Crocus+speciosus&taxonKriter=1&sayfa=1
  3. Göknur Turgut. (2012). The flora of Sarıçalı Mountain and arounds Nallıhan [Doctoral dissertation]. https://www.researchgate.net/profile/Ece_Cakir/publication/317597907_The_flora_of_Saricali_Mountain_and_arounds_Nallihan_AnkaraTurkey/links/59425eb6a6fdcc13d68d7648/The-flora-of-Saricali-Mountain-and-arounds-Nallihan-Ankara-Turkey.pdf
  4. Crocus speciosus - Vikipedi. (2020, April 13). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. Retrieved May 10, 2020, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Crocus_speciosus
  5. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  6. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  7. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  8. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)