Erigeron acris

Gölcük / Isparta - Temmuz 2019 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Yünlü şifaotu

Asteraceae / Erigeron / Erigeron acris

Yünlü şifaotu (Erigeron acris) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250-2600 m yükseklikler arasında; akarsu yanlarındaki tarlalar ve yamaçlarda doğal gelişim gösterir. Avrupa genelinde ve Asya´nın ılıman bölgelerinde yaygındır.

Türkçe literatürde genellikle Yünlü şifaotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde mavi şifaotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Erigeron acris L. şeklinde tanımlanır. Erigeron cins adı Yunancada `erken´ anlamına gelen eri- önelki ile, `yaşlı adam´ anlamına gelen geron kelimesinin birleşiminden türetilmiştir, `ilkbaharda yaşlı adam´ anlamına gelir; birçok türün erken çiçek açmasına ve meyve vermesine ve kabarık, beyaz tohum başlarına atıfta bulunur. Acris Yunancada `acı, keskin, ekşi´ anlamına gelen acr kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

45 cm kadar boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler seyrek veya yoğun tüylü-havlıdır, üst kısmı dallanmıştır ve dalların ucunda birkaç veya çok sayıda kapitulum taşır. Yapraklar tüysüz veya her iki yüzü tüylü-havlıdır. Dip yapraklar ters mızraksı veya ıspatula biçimli ve en çok ~ 12 x 1.5 cm boyutlardadır, keskin veya küt uçludur, taban daralarak sonlanır veya saplı gibidir, kenarlar genellikle tamdır. Sap yaprakları ters mızraksı veya eliptik formdadır. Çiçeklenme haziran-ağustos ayları arasında gerçekleşir. İnvolukrum 1-1.5 cm genişliktedir; filariler 2-3 sıralıdır, şeritsi-mızraksı formda ve 3-8 mm uzunluktadır, genellikle tabladan daha kısadır, yüzeyi salgılı tüylü ve/veya tüylü-havlıdır. Dilsi çiçekçikler çok sayıdadır; diller tablaya dik açıda çıkarlar, 3-5 x 0.2-0.3 mm boyutlarda ve eflatunumsu-pembe veya beyaz renktedir. Dilsiz dişi çiçekler 2.5-3.5 mm uzunluktadır. Tüpsü çiçekçikler ~ 4-5.5 mm uzunluktadır. Sert kabuklu meyveler ters mızraksı görünümde ve 2-2.5 x 0.35 mm boyutlardadır, yüzey seyrek havlıdır. Türkiye΄de iki altürü gözlenmiştir:
E. acris subsp. acer: Dilsi çiçekçikleri tüpsü çiçekçikleri kadar uzun veya hafifçe daha uzundur.
E. acris subsp. pycnotrichus: Dilsi çiçekçikleri tüpsü çiçekçiklerinden 3-4 mm daha uzundur.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer E. acris taksonları: Erigeron acris subsp. acris, Erigeron acris subsp. pycnotrichus
Türkiye´de doğal yayılan diğer Erigeron türleri: E.acris, E.amorphoglossus, E.annuus, E.atticus, E.caucasicus, E.cilicicus, E.daenensis, E.nigromontanus, E.olympicus, E.pulchellus, E.uniflorus, E.zederbaueri

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
Online virtual flora of Wisconsin - Erigeron acris. (n.d.). Online Virtual Flora of Wisconsin Home. https://wisflora.herbarium.wisc.edu/taxa/index.php?taxon=10305
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Erigeron acris. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Ocak 15, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Erigeron-acris
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Erigeron etimolojisi

acris etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler