Azmansütleğen (Euphorbiacharacias) Sütleğengiller (Euphorbiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Asıl Ege, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1000 m yükseklikler arasında; açık kızılçam ormanlarında, Anadolu palamut meşesi ormanlarında, makiliklerde; taşlık kireçtaşı yamaçlarda ve döküntülerde, gölgeli alanlar, moloz yığınları ve yol kenarlarında gözlenebilirler.
Bilimsel olarak Euphorbiacharacias L. şeklinde tanımlanır. Euphorbia: Yunan fizikçisi Euphorbos, kaktüs benzeri bir bitkiden bahsederek güçlü bir müshil olarak kullanıldığını yazmıştır; Numidia Kralı II.Juba MS 12`de bu bitkiye Euphorbos adını vermiştir; 1753`te bu bitkiyi de içeren tüm cins Euphorbia olarak adlandırılmıştır. Characias Latince bir kelimedir; Eski Yunancada kurt sütü olarak da adlandırılan ve bir bitki adı olan charakias kelimesinden türetilmiştir; charakias ilk olarak Gaius Plinius Secundus tarafından MS 77 yılında Naturalis Historia adlı eserde characites olarak anılmıştır. Plinus MS 23-79 yılları arasında yaşamış yazar, doğa bilimci, Roma İmparatorluğu komutanı ve filozoftur. Naturalis Historia, Plinus`un günümüze ulaşan tek eseridir. İlk 10 kitabı MS 77`de yayınlamış, ancak MS 79`daki Vezüv volkan patlamasında öldüğü için eserin son halini yayınlayamamıştır; kitabın son hali, Plinius`un yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus tarafından yayınlanmıştır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji1 m kadar boylanabilen, gürbüz kaba tüylü, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdenin alt kısımları siğillidir; çiçekli dallar iki yıllıktır. Sap yaprakları 4-11 x 0.3-1.3 cm boyutlarda, şeritsi veya hemen hemen eliptik-ters mızraksı formdadır; kısaca saplı veya neredeyse sapsızdır; keskin veya küt uçludur; tabana doğru daralır; tam kenarlıdır; üst yüzeyi koyu gri-yeşil, alt yüzey soluk yeşildir. Birincil ışınsal kollardaki yapraklar ters yumurtamsı-ters mızraksıdır. İkincil ışınsal kollardaki yapraklar `fincansı´ (tabandan kaynaşık çift yaprak) formdadır ve bir yandan diğerine 1.5-3 cm uzunluktadır. Işınlar 10-20(45) adettir ve 3-4 kat ardıl çatal oluşturabilir; ardıl ışınsal kollar 13-40 adettir, sıklıkla dairesel dizilidir. Çiçeklenme Ocak-Mayıs ayları arasında gerçekleşir; bezeler kısa veya uzun boynuzludur ve sarımsı renktedir. Meyve 5-7 mm çaptadır; belirgin olarak üç lobludur; yüzeyi az veya yoğun havlıdır; tohumlar yumurtamsı-küremsi formda ve 2.5-3 mm boyuttadır; yüzeyi pürüzsüzdür ve soluk gri renktedir; karunkula koniktir.
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
Mifsud, S. (2002, August 23). Euphorbia characias (Large Mediterranean spurge): MaltaWildPlants.com - the online flora of the Maltese Islands. Online flora of Malta (by Stephen Mifsud). https://www.maltawildplants.com/EUPH/Euphorbia_characias.php
Quattrocchi, U. (1999). CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology, 1. cilt. CRC Press
Naturalis Historia - Vikipedi. (2020, August 9). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. Retrieved June 24, 2021, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Gözlemler
NGBB / İstanbul
Gündoğdu / Marmara / Balıkesir
