Atatürk Çiçeği (Euphorbiapulcherrima) Türkiye´de doğal kaydı bulunmayan egzotik bir türdür; doğal yayılış bölgesi dışına çıkarılarak Türkiye'ye getirilerek ekilmiş veya dikilmiştir; Türkiye'de doğal ortamda çoğalmaz, ancak insan eliyle yetiştirilebilir.
Türkçe literatürde genellikle Atatürk Çiçeği olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde ponsetya, noel yıldızı, meksikalı alev yaprağı veya istakoz bitkisi olarak bilinir. Bilimsel olarak Euphorbiapulcherrima Willd. ex Klotzsch şeklinde tanımlanır.
Euphorbia etimolojisi
Yunan fizikçisi Euphorbos, kaktüs benzeri bir bitkiden bahsederek güçlü bir müshil olarak kullanıldığını yazmıştır; Numidia Kralı II.Juba MS 12`de bu bitkiye Euphorbos adını vermiştir; 1753`te bu bitkiyi de içeren tüm cins Euphorbia olarak adlandırılmıştır.
pulcherrima etimolojisi
Pulcherrima Latincede `güzellik` anlamına gelen pulcher kelimesinden türetilmiştir. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Willd. kısaltması bilim insanı Carl Ludwig Willdenow (1765-1812) için kullanılmıştır. Klotzsch kısaltması bilim insanı Johann Friedrich Klotzsch (1805-1860) için kullanılmıştır.
Morfoloji
Anavatanı Meksika`dır. Türkiye`de yetiştirilmesi ve tanınmasına ön ayak olan Mustafa Kemal Atatürk`tür. Yetiştirilmesi sırasında görev alan bitki bilimcilerden gelen öneri üzerine bu isim verilmiştir. 2 m kadar boylanabilen bir türdür. Yapraklar almaşık dizili, eliptik-yumurtamsı, 7-14 x 3-7 cm, sivri uçlu, taban kamamsı, tam kenarlı veya düzensiz küt dişli-ondüleli; sap 2.5-5 cm; stipül sapsız ve salgılı tüylüdür. Siyatiyumlar toplu olarak terminal 3`lü talkım kurullarda, 7-9 x 6-8 mm; çiçek kümesi sapı 2-6 mm uzunlukta; boyuncuklar tabandan bitişik, 5 mm uzunlukta, iki parçalı; beze tekil, kupa şeklinde, 4.5 mm çapta ve sarımsıdır. Meyve regma, yuvarlağımsı, üç loblu, ~ 1.5 x 1.5-2 cm, pürüzsüz, tüysüz; tohumlar yumurta biçimli, 10 x 8-9 mm, ± pürüzsüz ve soluk gri renktedir.
Atatürk çiçeği. (2007, September 14). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Atat%C3%BCrk_%C3%A7i%C3%A7e%C4%9Fi
Eşmen, S. (2019). Farklı Kök Ortamları ve Gübrelerin Atatürk Çiçeğinde Bitki ve Brakte Gelişimine Etkisi [Master's thesis]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=jNRDC1RLfVd4_T7x7ZXmmV0m5u9Odk2NgGJcW4ajtBT9EXlH4f8J2oro08V
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Oran / Ankara
