floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Veronica officinalis
 
İmrahor Vadisi / Ankara - Nisan 2020 © Serdar Ölez
Veronica officinalisVeronica officinalisVeronica officinalisVeronica officinalisVeronica officinalisVeronica officinalis
Gözlem bildir
Yavşan Otu
Plantaginaceae / Veronica / Veronica officinalis
Oropaçayı (Veronica officinalis) Sinirotugiller (Plantaginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Sakarya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Çiçekleri açmış saplarla yapılan bitki çayının birçok rahatsızlığın alternatif tedavisinde kullanıldığı belirtilmektedir.

Türkiye genelinde Oropaçayı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde çıbanotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Veronica officinalis L. şeklinde tanımlanır. Veronica cins adı 1500´lerin sonunda Carl Linnaeus tarafından, bu gruptaki bitkiler için birçok Avrupa dilinde veronica adının var olan yaygın kullanımına dayanılarak seçilmiştir. İsim muhtemelen Azize Veronica´ya atfedilmektedir. Azize Veronica, çarmıha götürülürken keten mendili ile İsa´nın yüzündeki teri silmiştir; bazı kaynaklar Veronica cinsinin bazı türlerinde gözlenen desenlere bu mendilin dokusunun benzemesinden dolayı bu adı aldığını belirtmektedir. Officinalis Latincede `bir manastırda sağaltıcı bitkilerin ve diğer ihtiyaç maddelerinin tutulduğu yerde olan, yere ait olan` anlamına gelir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
Ormanlarda, çit diplerinde, hendeklerde, yol kenarlarında kendiliğinden yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövde sık tüylüdür ve toprağa serili olarak gelişir. Bulunduğu yerde köklenir ve kısa sürede gelişerek kümeler oluşturur. Yaprakları ters yumurta şeklinde kenarları dişli, kısa saplı, 2-5cm uzunluğunda 1-2.5cm genişlikte, koyu yeşil renklidir. Başak formlu çiçek kurulu gövdenin yukarıya doğru yükselen uç kısmında yer alır. Çiçekler 4 taç yapraklı, 0.5-0.8mm çapta, açık mavi-menekşe renkli ve ortası beyaz çizgilidir. Çiçeklenme Mayıs-Ağustos ayları arasındadır. Çiçekleri açmış saplarla yapılan bitki çayının birçok rahatsızlığın alternatif tedavisinde kullanıldığı belirtilmektedir.

Gözlemler
Beypazarı / Ankara
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
NGBB / İstanbul
Haziran 2015 ©Serdar Ölez
İmrahor Vadisi / Ankara
Nisan 2020 ©Serdar Ölez
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Veronica türleri: V.acinifolia, V.allahuekberensis, V.anagallis-aquatica, V.anagalloides, V.antalyensis, V.arguteserrata, V.armena, V.arvensis, V.balansae, V.baranetzkii, V.beccabunga, V.biloba, V.bombycina, V.bozakmanii, V.caespitosa, V.campylopoda, V.ceratocarpa, V.cetikiana, V.chamaedrys, V.cinerea, V.crinita, V.cuneifolia, V.cymbalaria, V.davisii, V.debilis, V.dichrus, V.dillenii, V.donii, V.elmaliensis, V.erciyasdagi, V.filiformis, V.fridericae, V.fuhsii, V.gentianoides, V.grisebachii, V.hederifolia, V.hispidula, V.intercedens, V.jacquinii, V.kopgecidiensis, V.kotschyana, V.leiocarpa, V.liwanensis, V.lycica, V.macrostachya, V.magna, V.microcarpa, V.montana, V.montbretii, V.multifida, V.officinalis, V.oltensis, V.opaca, V.orientalis, V.oxycarpa, V.panormitana, V.pectinata, V.peduncularis, V.peregrina, V.persica, V.polifolia, V.polita, V.polium, V.poljensis, V.pontica, V.praecox, V.quezelii, V.reuterana, V.rubrifolia, V.samuelssonii, V.scutellata, V.serpyllifolia, V.stamatiadae, V.sumilensis, V.surculosa, V.syriaca, V.tauricola, V.telephiifolia, V.thymoides, V.triloba, V.triphyllos, V.turrilliana, V.vanensis, V.verna, V.x, V.yildirimlii




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)