Çiftehan / Ulukışla / Niğde - Mart 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Cırcamuk

Plantaginaceae / Veronica / Veronica persica

Cırcamuk (Veronica persica) Sinirotugiller (Plantaginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Erzurum-Kars, Orta Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 700 m yükseklikler arasında; tarım alanları, toprak yığınları, yol kenarları ve nadas alanlarında gelişirler.

Bilimsel olarak Veronica persica Poir. şeklinde tanımlanır. Veronica cins adı 1500´lerin sonunda Carl Linnaeus tarafından, bu gruptaki bitkiler için birçok Avrupa dilinde veronica adının var olan yaygın kullanımına dayanılarak seçilmiştir. İsim muhtemelen Azize Veronica´ya atfedilmektedir. Azize Veronica, çarmıha götürülürken keten mendili ile İsa´nın yüzündeki teri silmiştir; bazı kaynaklar Veronica cinsinin bazı türlerinde gözlenen desenlere bu mendilin dokusunun benzemesinden dolayı bu adı aldığını belirtmektedir. Persica {Latince}: Pers (İran) topraklarından gelen, İran`a ait veya İran΄a dair anlamında kullanılmıştır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Poir. kısaltması bilim insanı Jean Louis Marie Poiret (1755-1834) için kullanılmıştır; Poiret (1755-1834) Fransız bir botanikçidir.

Morfoloji

Toprak yüzeyinde sürünücü/yayılıcı olarak gelişen, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler 10-60 cm uzunluğa ulaşabilir, yüzeyler havlıdır, toprak yüzeyine temas eden boğumlar ve boğum aralarından tekrar köklenebilir. Yapraklar yumurtamsı formdadır; alt yaprakların genişliği sıklıkla uzunluğundan fazla ve 5-25 x 3-18 mm boyutlardadır; üst yapraklar daha küçük ve dardır; taban yuvarlağımsı veya kısa yaprak sapına doğru kamamsıdır; küt uçludur; kenarlar sığ küt dişlidir. Çiçeklenme yıl boyu sürebilir. Salkım terminal çiçek kurulları oluşturur; salkımlar seyrek, birkaç to çok sayıda çiçekli olabilir; çiçekler yaprak koltuğundan çıkan yapraksı brakteler üzerinde tekil gözükür; çiçek sapı narindir ve 15-20 mm uzunluktadır. Çanak dilimler yumurtamsı-mızraksı formda ve 6-7 mm uzunluktadır, taban yakınında üst üste gelebilir. Taç derin mavi renkte ve 9-15 mm in çaptadır, kısa zamanda düşer. Boyuncuk 2–3 mm uzunluktadır. Kapsül meyve ters yüreksi uçludur ve 4-5 x 7-10 mm boyutlardadır, loblar geniştir ve 120° ile yayılır.

Gözlemler

Mebusevleri / Çankaya / Ankara
Mart 2024 ©Serdar Ölez Veronica persica

Heyiketeği / Darende / Malatya
Mart 2024 ©Serdar Ölez Veronica persica

Çankaya / Ankara
Şubat 2024 ©Mustafa Gökmen Veronica persica

Türkiye´de doğal yayılan Veronica türleri: V.acinifolia, V.allahuekberensis, V.anagallis-aquatica, V.anagalloides, V.antalyensis, V.arguteserrata, V.armena, V.arvensis, V.balansae, V.baranetzkii, V.beccabunga, V.biloba, V.bombycina, V.bozakmanii, V.caespitosa, V.campylopoda, V.ceratocarpa, V.cetikiana, V.chamaedrys, V.cinerea, V.crinita, V.cuneifolia, V.cymbalaria, V.davisii, V.debilis, V.dichrus, V.dillenii, V.donii, V.elmaliensis, V.erciyasdagi, V.filiformis, V.fridericae, V.fuhsii, V.gentianoides, V.grisebachii, V.hederifolia, V.hispidula, V.intercedens, V.jacquinii, V.kopgecidiensis, V.kotschyana, V.leiocarpa, V.liwanensis, V.lycica, V.macrostachya, V.magna, V.microcarpa, V.montana, V.montbretii, V.multifida, V.officinalis, V.oltensis, V.opaca, V.orientalis, V.oxycarpa, V.panormitana, V.pectinata, V.peduncularis, V.peregrina, V.persica, V.polifolia, V.polita, V.polium, V.poljensis, V.pontica, V.praecox, V.quezelii, V.reuterana, V.rubrifolia, V.samuelssonii, V.scutellata, V.serpyllifolia, V.stamatiadae, V.sumilensis, V.surculosa, V.syriaca, V.tauricola, V.telephiifolia, V.thymoides, V.triloba, V.triphyllos, V.turrilliana, V.vanensis, V.verna, V.yildirimlii

Kaynaklar

Scrophulariaceae, S.A. Ghazanfar, F.N. Hepper & D. Philcox. Flora of Tropical East Africa. 2008
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2022)
Speedy Speedwell (Veronica persica and v. hederifolia). (2022). Urban Botany. https://urbanbotany.weebly.com/blog/speedy-speedwell-veronica-persica-and-v-hederifolia
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Veronica etimolojisi

persica etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler