floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Salvia multicaulis
 
Bozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen
Salvia multicaulisSalvia multicaulis
Gözlem bildir
Kürtreyhanı
Lamiaceae / Salvia / Salvia multicaulis
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Kürtreyhanı (Salvia multicaulis) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Orta ve Doğu Karadeniz, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 550-2600 m yükseklikler arasında; taşlık kireçtaşı ve volkanik yamaçlarda, tortulu şist ve kumluk alanlarda;  moloz yığınları, nadas tarlaları, meşe çalılıkları, bozkırlar ve sedirler altında gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Salvia multicaulis Vahl şeklinde tanımlanır.

Salvia etimolojisi

Salvia Latincede 'kendini iyi ve sağlıklı hissetmek, sağlık, iyileşmek' anlamına gelen salvere sözcüğünden türetilmiştir; ayrıca salus 'sağlık, refah, refah veya kurtuluş' anlamındadır; bitkinin iyileştirici özelliklerine atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Vahl kısaltması bilim insanı Martin (Henrichsen) Vahl (1749-1804) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Zemin örtüsü oluşturacak şekilde gelişen, çok yıllık otsu bir türdür; köksap odunsudur. Gövdeler diktir, dallanmaz ve 12-55 cm boylanabilir; genellikle özellikle yukarıda salgılı-cılız tüylü veya salgılı-ülgerlidir, nadiren tüysüzdür, nadiren odunsu tüylüdür. Yapraklar basit, nadiren 1-2 çift küçük dip loblu, genişçe yumurtamsı-eliptik veya yuvarlağımsı, 2-4.5 x 1-3.5 cm, buruşuk, kütdişçikli, yoğun basık odunsu veya odunsu-yıldızsı tüylüdür; yaprak sapı 1.5-6 cm uzunluktadır. Halka dizilimli çiçek durumu 4-10 çiçeklidir ve genellikle halkalar birbirinden ayrıktır. Brakteler genişçe yumurtamsı ve ~ 15 x 10 mm boyutlardadır; brakteol mevcuttur. Çiçek sapı 2-4 mm uzunlukta ve dik-yaygın durumdadır. Çanak çan şeklinde ve ~ 15 mm boydadır, meyve zamanı ~ 17 mm´ye uzar ve genişler, seyrek veya yoğun salgılı-cılız tüylü veya salgılı-ülgerlidir, eflatunumsu-menekşe, nadiren de sarı-yeşil renktedir; üst dudak belli belirsiz 3-lobludur. Taç eflatunumsu-menekşe, nadiren beyaz renktedir ve ~ 18 mm´dir; tüp ± düz, ~ 12 mm ve halkalıdır; üst dudak ± düzdür. Sert kabuklu küçük meyve yuvarlağımsı üç köşeli, 3.5 x 3 mm ve koyu kahverengidir.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Salvia multicaulisBozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
Salvia multicaulisGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Salvia multicaulisAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Salvia türleri: S.absconditiflora, S.adenocaulon, S.adenophylla, S.aethiopis, S.albimaculata, S.amplexicaulis, S.anatolica, S.aramiensis, S.argentea, S.aristata, S.atropatana, S.aucheri, S.aytachii, S.ballsiana, S.blepharochlaena, S.brachyantha, S.bracteata, S.cadmica, S.caespitosa, S.candidissima, S.cassia, S.cedronella, S.ceratophylla, S.cerino-pruinosa, S.chionantha, S.chrysophylla, S.cilicica, S.cyanescens, S.dichroantha, S.divaricata, S.dorystaechas, S.ekimiana, S.eriophora, S.ertekinii, S.euphratica, S.forskahlei, S.freyniana, S.frigida, S.fruticosa, S.glutinosa, S.halophila, S.haussknechtii, S.hedgeana, S.heldreichiana, S.huberi, S.hydrangea, S.hypargeia, S.indica, S.kronenburgii, S.kurdica, S.limbata, S.longipedicellata, S.macrochlamys, S.macrosiphon, S.marashica, S.microstegia, S.modesta, S.montbretii, S.multicaulis, S.napifolia, S.nemorosa, S.nutans, S.nydeggeri, S.odontochalmys, S.pachystachys, S.palaestina, S.pilifera, S.pinnata, S.pisidica, S.poculata, S.pomifera, S.potentillifolia, S.pseudeuphratica, S.quezelii, S.recognita, S.reeseana, S.rosifolia, S.russellii, S.sclarea, S.sericeotomentosa, S.siirtica, S.smyrnaea, S.spinosa, S.staminea, S.suffruticosa, S.syriaca, S.tchihatcheffii, S.tigrina, S.tobeyi, S.tomentosa, S.trichoclada, S.verbenaca, S.vermifolia, S.verticillata, S.virgata, S.viridis, S.viscosa, S.wiedemannii, S.xanthocheila, S.yosgadensis
Gözlem bildirilen diğer Salvia türleri: S.microphylla, S.splendens




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)